پرورش گياهان
پرورش گياهان
آلوئه ورا یا «صبرزرد» Aloe Vera ، گياه درمانگر و یا ” يك داروخانه در يك گياه “
گياه صبر زرد دارويي با نام علمي Aloe Veraاز جمله گياهان دارويي با ارزش دنيا است كه در فضاي باز و در برخي مناطق ديگر كشور در گلخانه كاشت ميشود.صبر زرد گياهي است با ظاهر بوته‌اي انبوه، پايا، هميشه سبز، شاداب و پر طراوت و ارتفاع حدود ۶۰سانتي متراست كه داراي ساقه چوبي كوتاه به ضخامت ۵الي ۱۰سانتي متر و برگهاي نيزه‌اي شكل كه مستقيما به محور ساقه متصل هستند ميباشد.
گياه دارويي صبر زرد با اقليم جنوبي كشور ایران سازگار است و به خوبي در استان‌هاي جنوبي كه داراي منابع آبي كمي هستند قابل پرورش است.
این گياه بومي مناطق گرم و خشك است كه در استان‌هاي جنوبي كشور ایران به خصوص استان بوشهر و استان هرمزگان رشد مي‌كند.
Aloe Vera چيست؟
اين گياه، خاص مناطق آفريقايى است كه به آن زنبق بيابانى يا صحرايى هم مى گويند. در برخى كشورها با نام هايى چون «گياه جاودانگى»، «گياه دارويى»، «گياه ملكه» و… نيز ناميده مى شود.
وقتى برگ آن بريده شود، ژلى از داخل گياه خارج مى شود كه اثر دارويى خارق العاده اى دارد. نام اين گياه از زبان عربى به ساير زبان ها آمده است. در زبان عربى Aloe به معناى «تند و تيز و تلخ» است. علت اين نامگذارى به طعم و مزه مايع داخل برگ گياه مربوط مى شود. نخستين بار مصرى ها اين گياه را براى درمان زخم ها، سوختگى ها و عفونت ها به كار مى گرفتند. پس از آنها يونانى ها، اسپانيايى ها و آفريقايى به شيوه ها و منظورهاى مختلف از اين گياه استفاده مى كردند. براى مثال شكارچيان آفريقايى از ژل آن بر بدن خود مى ماليدند تا عرق نكنند و بدنشان بوى بد نگيرد!
از دهه ۱۹۳۰ به بعد تحقيقات علمى و وسيعى بر روى تركيبات و خواص دارويى اين گياه انجام شد و دريافتند ژل صاف شده اين گياه قدرت عجيبى در درمان زخم ها و سوختگى ها دارد.
معرفی گياه:
Aloe vera يك گياه بادوام با گلهای زرد است. برگهای سخت آبدار و نيزه ای اين گياه به طول ۲۰ اينچ رشد می كند و طول كل گياه تا ۴ پا می رسد. تنها برگهای اين گياه ارزش دارويی دارند، اما بخشهای مختلف برگها نيز برای اهداف گوناگونی مورد استفاده قرار می گيرند. ژله شفاف و سفتی از قسمتهای داخلی برگ ترشح می شود. بين اين ژله و پوست بيرونی برگ سلولهای خاصی حاوی مايع زردرنگ تلخ قرار دارد. وقتی كه اين مايع خشك می شود، سبب توليد شيره Aloe می شود. آلوئه از خانواده سوسن است اين گياه با ظاهرى شبيه به كاكتوس، گياهى دائمى، گوشتى و آبدار است .گياه آلوئه Aloe كه به نام شاخ بزي معروف است، در منزل و آپارتمان قابل نگهداري است. آلوئهورا Aloe vera گونه وحشي اين خانواده است كه گرچه زينتي نيست اما معروف و پر بهاء است و يكي از منابع بسيار خوب مواد دارويي و بهداشتي است.
آلوئه ساپوناريا گونه ديگري از گياه آلوئه است كه برگهاي گوشتي، مثلثي شكل با نقش و نگارهاي سبز رنگ پريده دارد. اين گياه بسيار زيبا بوسيله قلمههاي ساقه تكثير ميشود و آن را در يك محيط پر نور پرورش ميدهند.آلوئه فِرَگرَنس يا آلوئه برگ درشت، و آلوئه درختي از ديگر انواع گياه آلوئه بشمار ميروند.در ميان آلوئه‌ها سايوناريا و آلوئه آربورسنس Aloe arboresence در منزل كشت و كار مناسبتر و سريعتري دارند.
تكثير گياهان آلوئه بوسيله قلمه، ساقه و بذر امكانپذير است. گياه آلوئه شاخه گل دهنده زيبا با گلهاي نارنجي دارد وقتي گلهاي نارنجي به بذر تبديل ميشوند، قابل رويش و جوانه زدن هستند. آلوئه ورا Aloe vera بوسيله تقسيم بوته و بذر تكثير ميشود. در آلوئه‌هاي ديگر امكان بوجود آمدن پا جوش در روي ريشههاي اصلي كمتر از گياه آلوئه ورا است.
تاریخچه :
آلوئه ورا سابقه اي بسيار طولاني و درخشان دارد. اولين گزارش مكتوب كه در آن به آلوئه ورا شده است متعلق به چهار هزار سال پيش از ميلاد مسيح است و در غارنوشته ها و كنده كاري هاي روي ظروف در معابد باستاني مصر كشف شده است. در افسانه هاي به جاي مانده از مصر باستان آمده است كه آلوئه گياهي چنان گرامي بوده كه افراد براي حضور در مراسم پس از مرگ يك فرعون بايد تحفه اي از برگ هاي آلوئه ورا تقديم مي كردند. داستان هايي نيز درباره استفاده كلئوپاترا و نفرتي تي از آلوئه ورا، عسل و شير براي حفظ زيبايي افسانه اي شان گفته مي شود.كلئوپاترا ملكه مصر پوست خود را هر روزه با آن ماساژ می داد كه از شر آفتاب مصر در امان باشد وحتی مصريان آنرا برای موميائی مردگان خود بكار می بردند . در كتاب مقدس نام اين گياه به كرات آمده است . اولين گزارش مكتوب كه در آن به آلوئه ورا شده است متعلق به چهار هزار سال پيش از ميلاد مسيح است و در غارنوشته ها و كنده كارى هاى روى ظروف در معابد باستانى مصر كشف شده است. در افسانه هاى به جاى مانده از مصر باستان آمده است كه آلوئه گياهى چنان گرامى بوده كه افراد براى حضور در مراسم پس از مرگ يك فرعون بايد تحفه اى از برگ هاى آلوئه ورا تقديم مى كردند.اما مصريان باستان تنها ملتى نبودند كه آلوئه ورا را مى شناختند براساس منابع قديمى ارسطو يكى از طرفداران بسيار معتقد خواص آلوئه ورا بوده است.
اما مصريان باستان تنها ملتي نبودند كه آلوئه ورا را مي شناختند براساس منابع قديمي ارسطو يكي از طرفداران بسيار معتقد خواص آلوئه ورا بوده است. او رايزن الكساندر كبير نيز بوده است. قدر و ارزشي كه او براي آلوئه ورا قائل بود چنان بوده است كه در سال ۳۳۳ قبل از ميلاد الكساندر را متقاعد كرد جزيره سوكوترا در اقيانوس هند را تصرف كند. اين جزيره به دليل رويش آلوئه در آن شهرت داشت و در آن زمان براي درمان زخم هاي سربازان در سپاه الكساندر از آلوئه ورا استفاده مي شد.
گونه شناسی:
اكسيد معجزه آساي آلوئه ورا گياه «آلوئه ورا» گياهي است كه به طور عمده در مناطق خشك رشد مي كند. آلوئه ورا با اينكه به خانواده زنبق تعلق دارد اما در ظاهر شباهت بسيار زيادي به كاكتوس دارد. در بين بيش از ۲۴۰ گونه آلوئه ورا چهار نمونه آلوئه ورا تشخيص داده شده كه داراي ارزش غذايي هستند.
نام آلوئه ورا در لغت به معناي «ماده تلخ درخشان» كه از كلمه عربي «آلوئه» گرفته شده است. آلوئه از خانواده سوسن است اين گياه با ظاهري شبيه به كاكتوس، گياهي دائمي، گوشتي و آبدار است كه حداكثر حدود دو متر ارتفاع دارد با برگ هاي پهن تيغ دار. اگر تيغ هايي را كه در لبه برگ ها قرار دارند جدا كنيم از جاي خالي آنها ژلي ترشح مي شود كه تمام خواص گياه در آن نهفته است. از آلوئه كه امروز در تمام دنيا كاشته مي شود براي درمان گستره وسيعي از بيماري ها از انواع ميگرن گرفته تا سوءهاضمه، درمان جوش و سوختگي استفاده مي شود.
ژل آلوئه براي درمان بسياري از بيماري ها مفيد است، از آن جمله مي توان به درمان اگزما و ساير مشكلات و حتي عفونت هاي پوستي، سرمازدگي، سوختگي، ترميم جاي عمل سزارين، هموروئيد و انواع ديابت اشاره كرد.
آلوئه ورا در طب سنتي ۵ هزار ساله هندي، آيورودا نيز به همين ترتيب ارزشمند شمرده مي شود. تمدن هاي يوناني، رومي، آفريقايي، مايايي، سرخپوستان آمريكايي و چيني نيز آلوئه ورا را گرامي مي داشتند و مسلمانان هنوز هم در بسياري از نقاط جهان در بازگشت در سفر حج برگ هاي آلوئه ورا را بالاي در خانه هايشان آويزان مي كنند.
اگرچه آلوئه ورا هزاران سال است كه نقش مهمي را در پزشكي سنتي ايفا مي كند اما از كشف خواص بي بديل آن توسط طب مدرن امروزي زمان زيادي نمي گذرد. اغلب مردم به عنوان يكي از مواد سازنده محصولات آرايشي مثل ضدآفتاب ها، مرطوب كننده ها و كرم هاي سوختگي با آلوئه ورا آشنا هستند. اما امروزه حضور رو به فزوني آلوئه در محصولات متعدد و متنوعي را شاهد هستيم. توليدكنندگان شامپو مدعي هستند كه اسيديته معادل ۵/۴ اين گياه آن را براي ساخت انواع شامپو و نرم كننده ايده آل كرده است. در حالي كه متخصصين تغذيه نيز مصارف خوراكي آلوئه ورا را به اندازه مصارف خارجي آن مفيد و متعدد مي دانند و آن را به اشكال مختلف از جمله عصاره، ژل، كپسول و پودر عرضه مي كنند.
تركيب شگفت آور اين گياه چيست؟
بايد گفت در كمال شگفتي ۹۶ درصد ساختمان ژل آلوئه ورا از آب تشكيل شده است. ۴ درصد باقي مانده اما حاوي مواد فراواني است كه ۷۵ نوع آن شناخته شده اند. تركيباتي كه در ژل آلوئه يافت شده اند از پلي ساكاريدها هستند كه قادر به كاهش و ترميم التهاب هستند. اين تركيب همچنين داراي ويژگي آنتي باكتريال و ضدميكروب است. آنتي اكسيدان هايي در قالب ويتامين هاي آ، ب، ث، اي، آمينواسيدها، روي و اسيدهاي چرب ضروري نيز در اين تركيب يافت مي شوند. كلسيم و آلوئين نيز در آلوئه ورا موجود هستند، آلوئين مليني بسيار قوي است.
حدود ۹۶ درصد از وزن آن را آب تشكيل داده است و مابقى شامل چربى هاى ضرورى آمينواسيدها، ويتامين ها، املاح، آنزيم وگليكوپروتئين است!
اين گياه حداقل داراى ۳ اسيد چرب با خاصيت ضدالتهابى است كه براى معده ، روده كوچك و روده بزرگ مفيد است.
ويتامين هاى تشكيل دهنده آن عبارتند از ويتامين C ، B۱۲ ، B۶ ، B۲ ، B۱ ، A و E. «آلوئه ورا» با خاصيت اعجاب انگيز خود مى تواند تمام اسيد آمينه هاى ضرورى بدن را در اختيار شخص مصرف كننده قرار دهد.
هيچ چيز اين گياه به تنهايى شگفت انگيز و خارق العاده نيست. بلكه همراهى و يك جا جمع شدن تمام مواد مورد نياز بدن از گروههاى مختلف غذايى است كه آن را منحصر به فرد كرده است. تجمع اين مواد در درون يك گياه واحد را مى توان به جمع شدن تعدادى نوازنده در يك گروه بزرگ موسيقى تشبيه كرد. (همان طور كه هر كدام آنها، هرگز و به تنهايى اثر و جاذبه اجراى گروهى و دسته جمعى را ندارند.)
ژل Aloe حاوي گليكوپروتئين است كه از تورم و درد جلوگيري و روند بهبود را تسريع مي كند و همچنين حاوي پلي ساكاريد است كه رشد و ترميم پوست را تحريك مي كند. “آنتراكوئين” موجود در شيرة Aloe به عنوان مسهل مؤثر عمل مي كند. اين مواد شيميايي در مقادير كم، مي توانند از تشكيل سنگ كليه جلوگيري كنند.از ژل Aloe براي درمان زخمهاي دروني و بيروني نيز مي تواند استفاده كرد. اين ماده روند درمان بسياري از جراحات پوستي از جمله زخمها، سوختگيها و يخ زدگي را تسريع مي كند.
شيرة اين گياه مسهل مفيدي است، اما چون مي تواند سبب گرفتگي دردناك عضلات شود، غالباً استفاده نميشود. با ميزان مصرف كمتر، شيرة Aloe مي تواند از سنگ كليه پيشگيري يا اندازة سنگ را كوچكتر كند. اين ماده به عنوان تسهيل كننده دفع مدفوع به ويژه در افرادي كه مبتلا به وبواسير هستند ماده مفيدي است.
عصارة Aloe شكل ژل اين گياه است كه مصارف داخلي دارد و چون داراي خواص ضد ميكروبي است، از آن براي درمان عفونتهاي ميكروبي مجاري معده اي-روده اي نيز مي توان استفاه كرد. چون اين ماده اسيدهاي معده را كه سبب تشديد زخمها ميشود كاهش مي دهد براي درمان زخمهاي معده نيز مؤثر است.تحقيقات اخير نشان داده كه “مانوز استيله” به عنوان يك تركيب ضد ويروسي، داراي خواص درماني ضد ويروس ايدز است. مانور استيله خود ويروس را مورد حمله قرار مي دهد اما مهمتر اينكه، ميزان تأثير AZT را (يك داروي مؤثر در درمان عفونت ويروس HIV) تا حد زيادي بالا ميربرد. اگر اين تركيب دارويي با Aloe مصرف شود، ميزان AZT مورد استفاده براي HIV را مي توان تا ۹۰% تقليل داد كه اين امر از هزينه ها و عوارض جانبي AZT تا حد زيادي خواهد كاست.
ژل خوراكي آلوئه ورا شامل بيش از ۷۵ مواد مغذي از لحاظ غذايي و ۲۰۰ تركيب فعال، ۲۰ نوع ماده معدني، ۱۸ آمينو اسيد و ۱۲ نوع ويتامين است. اين ژل بي نهايت مطبوع است.
در منابع دارويي فهرست مصارف آلوئه ورا تقريباً به اندازه فهرست مواد تشكيل دهنده آن طويل است. از بارزترين خواص آلوئه ورا جلوگيري از ضايعات پوستي و ترميم آنها است. مصرف خوراكي آلوئه ورا نيز به گوارش غذا كمك مي كند، سلامتي قلب و عملكرد كبد را بهبود مي بخشد، قند و كلسترول خون را كنترل مي كند، توليد انرژي را افزايش داده، درد مفاصل را تسكين مي دهد، شش ها را پاك مي سازد، سيستم ايمني بدن را تقويت مي كند و زخم ها و جراحات را ترميم مي نمايد. اما با وجود خواص بسيار آلوئه ورا و با آنكه تاكنون هيچ عوارضي از مصرف آن گزارش نشده است پزشكان مصرف خوراكي آن در طول دوران بارداري و شيردهي را براي خانم ها منع مي كنند. آلوئه ورا چنان خواص چشمگير و متعددي دارد كه نام ها و القاب زيادي براي خود كسب كرده است از جمله: گياه درمانگر، گياه سوختگي، دكتر گلداني و گرز بهشتي.
در حال حاضر محصولات مختلفي از اين گياه در صنايع مختلف غذايي، آرايشي و بهداشتي دارويي در دنيا توليد و عرضه ميشود.
در حال حاضر اين گياه دارويي در صنايع مختلف غذايي شامل انواع نوشابه‌ها، كمپوت، دوغ و غيره و همچنين در صنايع آرايشي و بهداشتي شامل انواع كرم‌ها، لوسيون‌ها، شامپوها، صابون‌ها، شوينده‌ها و در صنايع دارويي در كپسول ها، قرص‌هاي جوشان و غيره مورد استفاده قرار ميگيرد.
اندام مورد استفاده اين گياه دارويي برگهاي آن است.
مرور کلی خواص داروئي :
صبر زرد از نظر طب قديم ايران گرم و خشك است شيرابه آن به مصرف طبي مي رسد .
۱)تقويت كننده بدن است
۲)يبوست را برطرف مي كند و روده ها را تميز مي كند
۳)براي معالجه آسم مفيد است
۴)سوء هاضمه را برطرف مي كند
۵)در معالجه صرع مفيد است
۶)اثر ضد كرم درد
۷)خون را تصفيه مي كند
۸)براي برطرف كردن خارش ناشي از گزيدگي حشرات شيرابه آنرا روي پوست بماليد
۹)اگزما را درمان مي كند
۱۰)براي معالجه اسهال خوني مفيد است
۱۱)براي رفع ريزش مو ، شيرابه آنرا به سر ماليده و موها را با آن ماساژ دهيد
۱۲)گرفتگي كبدي را برطرف مي كند
۱۳)براي التيام زخم ها شيرابه آنرا روي زخم بماليد
۱۴)صبر زرد بهترين كرم مرطوب كننده است برگها را بشكنيد و ژله آنرا به پوست بماليد
۱۵)مبتلايان به بيماري قند مي توانند با مصرف اين گياه قند خون خود را كنترل كنند
۱۶)براي شستن چشم و زخم ها شيرابه صبر زرد را با آب مخلوط كرده و استفاده كنيد
آيا در تهران هم به خوبي رشد دارد؟
