طراحي با نور: در هتل و زيرمجموعههاي آن
ايجاد كاربري 24 ساعته، چند گانگي فعاليتها و پيچيدگي فضاهايي كه ممكن است همزمان چندين نقش را داشته باشند در طراحي هتلها تمهيداتي را ميطلبد كه يكي از مهمترين آنها نورپردازي است. در تلاقي معماري و طراحي داخلي، نورپردازي جايگاه ويژهاي دارد كه گسترهي وسيعي از نيازها را پوشش ميدهد. اين نور است كه به ميهمانان خوشامد ميگويد و به آنها احساس آرامش ميدهد، گاهي نمودار تصاوير است، گاهي مشخص كنندهي موقعيتها، گاهي هم حريمها را از هم تفكيك ميكند و اختلاف كاربريها را مشخص ميكند. ضمن آنكه به ميهمانان كمك ميكند تا در فضايي ناشناخته سير كنند و به كشف و شهود بپردازند. هر بخش از فضاي يك مهمان خانه يا هتل، ويژگي منحصر به فردي دارد كه با توجه به آن ميبايست نورپردازي خاصي صورت گيرد تا معرف آن مشخصه باشد. در ادامه به تعريف اين بخشها و چگونگي طراحي آنها با نور ميپردازيم.
هال ورودي: تنظيم چشمانداز هتل
هال ورودي جايي است كه ميهمانها در آن جا ثبت هويت ميشوند و در عين حال هتل هم براي آنها ثبت هويت ميشود! تصوري كه شخص از بيرون ساختمان به دست آورده، در بدو گذر از درهاي ورودي در اين نقطه تقويت يا دگرگون ميشود. اين محل بايد براي همهي مهمانان بالقوه و بالفعل جذاب و پذيرا باشد. بايد گرم، راحت، صميمي و در برگيرنده باشد. چگونگي ادراك فضاي داخلي وابستگي زيادي به مقطع زماني دارد. نورپردازي مناسب در فضايي ثابت چنان تنظيم ميشود كه اين فضا براي مسافري كه صبح هنگام هتل را به مقصد فرودگاه ترك ميكند و تازه واردي كه نيمهشب وارد ميشود، به يك اندازه خوشايند باشد. صبح هنگام بايد همه چيز پرانرژي و تازه به نظر آيد؛ اما هنگام شب، پس از يك روز فعال، محيطي راحت و مطلوب است كه در عين حال خوابآور نباشد. براي اين فضا مناسب است كه در زمينهاي از نور محيطي، نورهاي متمركز نقطهاي طراحي شود كه در عين ايجاد يك بافت بصري در جهتيابي به ميهمانان كمك كند. با كمك نورپردازي ديد را به سمت اشياء مورد نظر و بخشهاي طراحي شده هدايت ميكنيم. چشم، ناخودآگاه به سمتي توجه ميكند كه نورانيتر است و در آن ناحيه معطوف به لبهها و كنجها ميشود پس بيشتر تاكيد را ميتوان بر طراحي نورهاي خطي و مشخص كننده لبهها گذاشت. در زمينهاي از نورهاي محيطي ميتوان قسمت پذيرش را با شدت نور متفاوت يا رنگ متفاوت چنان طراحي كرد كه در فضاي هال ورودي بيشترين نظر را جلب كند.
پذيرش
قسمت پذيرش دو نقش كاربردي و دكوراتيو توامان دارد. نورپردازي در سطح كاربردي بايد چند منظور را تامين كند. نورهاي رو به پايين كه بالاي ميز كار قرار ميگيرند به مشتري كمك ميكنند كه فرمها را مطالعه كند و بداند در حال امضاء و قبول چه مواردي است! در پشت ميز كار همچنين نورپردازي براي كارهاي نوشتاري و خواندني كاركنان لازم است. مسلماً در اين حالات مواد و مصالح به كار گرفته شده نبايد چنان باشند كه نور را به چشم باز بتابانند يا در موارد استفاده از كامپيوتر بازتابي روي صفحهي مانيتور ايجاد كنند. فضاي اين قسمت بايد پذيرا و خوشايند باشد و در آن از نورهاي گرم و صفحات نوراني در زمينهي عمودي استفاده شود. نورهاي سقفي به كمك نورهاي ميز و ديگر نورهاي محيطي بايد چنان تعديل شوند كه چهرههاي مراجعان و كاركنان ملايم و زيباتر جلوه كند و مخوف و هراسانگيز به نظر نرسد. در بيشتر هتلها ميز پذيرش اولين عنصر مورد توجه است كه ممكن است با جهت رو به پايين يا بالا نورپردازي شود. در طراحي و عرضهي مصالحي كه در طرح به كار ميرود، فيبرهاي نوري با نورافشاني رو به بالا در كف يا توام با كاتود سرد، بر حالت نمادين مجموعه تاثير بسزايي ميگذارد. يك نقطه نظر طراحانه اين است كه براي قسمت پذيرش گوشهاي بيافرينيم چون صحنهي نمايشي خاموش با پيشخوان نوراني و گلها يا مجسمههايي شاخص يا هر چيز سادهي ديگري كه جلب نظر كند و توجه مراجعان را به طور نامحسوس به خود جلب كند.
راهروها: نور راهنماي گذر
راهروها از آن دسته فضاهاي ارتباطي هستند كه اغلب توجه كمي به طراحي آنها ميشود. هر قدر هم كه در طراحي معماري اين قسمتها سهلانگاري شده باشد يك طراح داخلي با نورپردازي مناسب ميتواند اين بخشهاي مرده را احياء كند. در هر هتلي حتي اگر هدف نهايي فقط اجارهدادن اتاقها باشد بالاخره لازم است كه مسير رسيدن به اين اتاقها جذاب و جالب توجه باشند. از آنجا كه معمولاً راهروها در نقاطي از ساختمان قرار دارند كه از نور روز بينصيب است، بايد تمام مدت شبانهروز نورپردازي شوند؛ پس در اينجا هم جنبههاي زيباييشناسي و كاربردي مورد نظر است هم صرف انرژي. معمولاً وجود يك سيستم كنترل در راهروها ضروري است تا بدين ترتيب ميزان نور مورد نياز برحسب ساعات مختلف روز خود به خود تنظيم شود. بديهي است كه هيچ كس نور خيرهكننده و تند را در ساعت 3 صبح يا يك نور بيرمق و فضاي تاريك هم زمان با آغاز روز را نميپذيرد. خلق ديدهاي متنوع نيز بهانهي خوبي است براي عوض كردن منابع نورپردازي در طول روز نورپردازي موضعي يا زمينهاي تابلوها و شمارهها و به كارگيري نورهاي كفي فراافكن در امتداد جدارههاي راهروها ميتواند متناوباً صحنههاي نمايشي متنوعي ايجاد كند. به طور كلي نورهاي خطي، ممتد و قابل تعقيب از جمله تمهيداتي هستند كه براي مسيرهاي گذر مناسب به نظر ميرسند. به منظور صرفهجويي در مصرف انرژي در نورپردازيهايي كه ممكن است در راهروها شبانه روز فعال باشد CFL يا لامپهاي فلورسنت فشرده توصيه ميشود. در بعضي از هتلها فضاي ارتباطي با كيفيتي رعبآور طراحي شده و به هدر ميرود؛ به نحوي كه ساكنين هتل مايلند بيتامل سريعاً از آن عبور كنند. روش نورپردازي صرفاً سقفي، بيشتر به ايجاد سايهها ميپردازد تا نورپردازي، و چون سناريويي براي طراحي نور ندارد، بيهيچ مزيتي تشخيص چهرهها و اماكن را دچار اختلال و ابهام ميكند. در كنار اين نوع نورپردازي، بهتر است كه جدارههاي عمودي نيز نوراني شود تا حس تهديد شدن و ترس از فضاي بسته را كاهش دهد. اگر راهرو طولاني باشد (كه در بيشتر موارد چنين است) لازم است كه اين فاصله در نقاطي شكسته شود و اين كار ميتواند به كمك تعريف واحههايي از نور حجمي صورت گيرد. در هرجايي كه لازم باشد ميتوان نور خطي را كه دنبالكنندهي مسير است با نورپردازي يك شي تزييني، درهاي عبور، لوسترهاي آويز يا ديواري قطع كرد و يك ايست بصري در ريتم ايجاد كرد.
ايجاد كاربري 24 ساعته، چند گانگي فعاليتها و پيچيدگي فضاهايي كه ممكن است همزمان چندين نقش را داشته باشند در طراحي هتلها تمهيداتي را ميطلبد كه يكي از مهمترين آنها نورپردازي است. در تلاقي معماري و طراحي داخلي، نورپردازي جايگاه ويژهاي دارد كه گسترهي وسيعي از نيازها را پوشش ميدهد. اين نور است كه به ميهمانان خوشامد ميگويد و به آنها احساس آرامش ميدهد، گاهي نمودار تصاوير است، گاهي مشخص كنندهي موقعيتها، گاهي هم حريمها را از هم تفكيك ميكند و اختلاف كاربريها را مشخص ميكند. ضمن آنكه به ميهمانان كمك ميكند تا در فضايي ناشناخته سير كنند و به كشف و شهود بپردازند. هر بخش از فضاي يك مهمان خانه يا هتل، ويژگي منحصر به فردي دارد كه با توجه به آن ميبايست نورپردازي خاصي صورت گيرد تا معرف آن مشخصه باشد. در ادامه به تعريف اين بخشها و چگونگي طراحي آنها با نور ميپردازيم.
هال ورودي: تنظيم چشمانداز هتل
هال ورودي جايي است كه ميهمانها در آن جا ثبت هويت ميشوند و در عين حال هتل هم براي آنها ثبت هويت ميشود! تصوري كه شخص از بيرون ساختمان به دست آورده، در بدو گذر از درهاي ورودي در اين نقطه تقويت يا دگرگون ميشود. اين محل بايد براي همهي مهمانان بالقوه و بالفعل جذاب و پذيرا باشد. بايد گرم، راحت، صميمي و در برگيرنده باشد. چگونگي ادراك فضاي داخلي وابستگي زيادي به مقطع زماني دارد. نورپردازي مناسب در فضايي ثابت چنان تنظيم ميشود كه اين فضا براي مسافري كه صبح هنگام هتل را به مقصد فرودگاه ترك ميكند و تازه واردي كه نيمهشب وارد ميشود، به يك اندازه خوشايند باشد. صبح هنگام بايد همه چيز پرانرژي و تازه به نظر آيد؛ اما هنگام شب، پس از يك روز فعال، محيطي راحت و مطلوب است كه در عين حال خوابآور نباشد. براي اين فضا مناسب است كه در زمينهاي از نور محيطي، نورهاي متمركز نقطهاي طراحي شود كه در عين ايجاد يك بافت بصري در جهتيابي به ميهمانان كمك كند. با كمك نورپردازي ديد را به سمت اشياء مورد نظر و بخشهاي طراحي شده هدايت ميكنيم. چشم، ناخودآگاه به سمتي توجه ميكند كه نورانيتر است و در آن ناحيه معطوف به لبهها و كنجها ميشود پس بيشتر تاكيد را ميتوان بر طراحي نورهاي خطي و مشخص كننده لبهها گذاشت. در زمينهاي از نورهاي محيطي ميتوان قسمت پذيرش را با شدت نور متفاوت يا رنگ متفاوت چنان طراحي كرد كه در فضاي هال ورودي بيشترين نظر را جلب كند.
پذيرش
قسمت پذيرش دو نقش كاربردي و دكوراتيو توامان دارد. نورپردازي در سطح كاربردي بايد چند منظور را تامين كند. نورهاي رو به پايين كه بالاي ميز كار قرار ميگيرند به مشتري كمك ميكنند كه فرمها را مطالعه كند و بداند در حال امضاء و قبول چه مواردي است! در پشت ميز كار همچنين نورپردازي براي كارهاي نوشتاري و خواندني كاركنان لازم است. مسلماً در اين حالات مواد و مصالح به كار گرفته شده نبايد چنان باشند كه نور را به چشم باز بتابانند يا در موارد استفاده از كامپيوتر بازتابي روي صفحهي مانيتور ايجاد كنند. فضاي اين قسمت بايد پذيرا و خوشايند باشد و در آن از نورهاي گرم و صفحات نوراني در زمينهي عمودي استفاده شود. نورهاي سقفي به كمك نورهاي ميز و ديگر نورهاي محيطي بايد چنان تعديل شوند كه چهرههاي مراجعان و كاركنان ملايم و زيباتر جلوه كند و مخوف و هراسانگيز به نظر نرسد. در بيشتر هتلها ميز پذيرش اولين عنصر مورد توجه است كه ممكن است با جهت رو به پايين يا بالا نورپردازي شود. در طراحي و عرضهي مصالحي كه در طرح به كار ميرود، فيبرهاي نوري با نورافشاني رو به بالا در كف يا توام با كاتود سرد، بر حالت نمادين مجموعه تاثير بسزايي ميگذارد. يك نقطه نظر طراحانه اين است كه براي قسمت پذيرش گوشهاي بيافرينيم چون صحنهي نمايشي خاموش با پيشخوان نوراني و گلها يا مجسمههايي شاخص يا هر چيز سادهي ديگري كه جلب نظر كند و توجه مراجعان را به طور نامحسوس به خود جلب كند.
راهروها: نور راهنماي گذر
راهروها از آن دسته فضاهاي ارتباطي هستند كه اغلب توجه كمي به طراحي آنها ميشود. هر قدر هم كه در طراحي معماري اين قسمتها سهلانگاري شده باشد يك طراح داخلي با نورپردازي مناسب ميتواند اين بخشهاي مرده را احياء كند. در هر هتلي حتي اگر هدف نهايي فقط اجارهدادن اتاقها باشد بالاخره لازم است كه مسير رسيدن به اين اتاقها جذاب و جالب توجه باشند. از آنجا كه معمولاً راهروها در نقاطي از ساختمان قرار دارند كه از نور روز بينصيب است، بايد تمام مدت شبانهروز نورپردازي شوند؛ پس در اينجا هم جنبههاي زيباييشناسي و كاربردي مورد نظر است هم صرف انرژي. معمولاً وجود يك سيستم كنترل در راهروها ضروري است تا بدين ترتيب ميزان نور مورد نياز برحسب ساعات مختلف روز خود به خود تنظيم شود. بديهي است كه هيچ كس نور خيرهكننده و تند را در ساعت 3 صبح يا يك نور بيرمق و فضاي تاريك هم زمان با آغاز روز را نميپذيرد. خلق ديدهاي متنوع نيز بهانهي خوبي است براي عوض كردن منابع نورپردازي در طول روز نورپردازي موضعي يا زمينهاي تابلوها و شمارهها و به كارگيري نورهاي كفي فراافكن در امتداد جدارههاي راهروها ميتواند متناوباً صحنههاي نمايشي متنوعي ايجاد كند. به طور كلي نورهاي خطي، ممتد و قابل تعقيب از جمله تمهيداتي هستند كه براي مسيرهاي گذر مناسب به نظر ميرسند. به منظور صرفهجويي در مصرف انرژي در نورپردازيهايي كه ممكن است در راهروها شبانه روز فعال باشد CFL يا لامپهاي فلورسنت فشرده توصيه ميشود. در بعضي از هتلها فضاي ارتباطي با كيفيتي رعبآور طراحي شده و به هدر ميرود؛ به نحوي كه ساكنين هتل مايلند بيتامل سريعاً از آن عبور كنند. روش نورپردازي صرفاً سقفي، بيشتر به ايجاد سايهها ميپردازد تا نورپردازي، و چون سناريويي براي طراحي نور ندارد، بيهيچ مزيتي تشخيص چهرهها و اماكن را دچار اختلال و ابهام ميكند. در كنار اين نوع نورپردازي، بهتر است كه جدارههاي عمودي نيز نوراني شود تا حس تهديد شدن و ترس از فضاي بسته را كاهش دهد. اگر راهرو طولاني باشد (كه در بيشتر موارد چنين است) لازم است كه اين فاصله در نقاطي شكسته شود و اين كار ميتواند به كمك تعريف واحههايي از نور حجمي صورت گيرد. در هرجايي كه لازم باشد ميتوان نور خطي را كه دنبالكنندهي مسير است با نورپردازي يك شي تزييني، درهاي عبور، لوسترهاي آويز يا ديواري قطع كرد و يك ايست بصري در ريتم ايجاد كرد.
آخرین ویرایش توسط مدیر: