vahid mahdavi
مدیر بازنشسته
گلهاي زينتي
در باغ ايراني گلها را معمولا پاي درختان در حاشيه خيابانها ميكاشتند. ايرانيان از گلهايي استفاده ميشد كه علاوه بر زيبايي داراي خواص مفيد ديگري نظير عطر خوش، استفادههاي طبي و خوراكي بودند استفاده ميكردند. در بعضي از باغها قسمتي از محوطه باغ، بنام باغچه، يا گلزار يا گلستان كه معمولا ً نزديك بناي اصلي بود را به كاشت گل اختصاص ميدادند.
مطالب مربوط به اين بخش از منابع گلكاري تأليف دكتر خليقي و جزوه گياه شناسي تأليف مهندس حريري تهيه شده است.
مطالب مربوط به اين بخش از منابع گلكاري تأليف دكتر خليقي و جزوه گياه شناسي تأليف مهندس حريري تهيه شده است.
1- شمعداني معمولي: Geranium hortorum
Geraminaceae: تيره
شمعداني انواع مختلفي دارد و از گلهايي است كه سابقه كشت آن در ايران بسيار طولاني است و هر كجا كه آب و هوا اجازه كشت آنرا ميداد كاشته مي شد . شمعداني گياهي دائمي و مقاوم نسبت به سرما و سايه است. شمعداني معمولي از همه معروفتر و بسيار پرگل و زيبايي مي باشد. برگهاي آن سبز با حاشيه كرم و رنگين ميباشد. در زمستان كه تابش آفتاب ضعيف است گل نمي دهند و در تابستان بهتر است درسايه نگهداري شوند.
از انواع ديگر شمعداني كه در ايران كاشته ميشدند ميتوان و شمعداني بهار هلو كه در تهران بسيار كشت ميشد، شمعداني عطري كه برگهاي زيبا با شيارهاي عميق آن بسيار معطر است و شمعداني اژدري (Pelargoniumdomesticum) كه كشت آن در بسياري از نقاط ايران متداول است نام برد. در آخر مي توان به شمعداني پيچ Pelargonium peltatum كه برگها در اين نوع نسبتاً پهن و گياه حالت رونده دارد اشاره كرد.
Geraminaceae: تيره
شمعداني انواع مختلفي دارد و از گلهايي است كه سابقه كشت آن در ايران بسيار طولاني است و هر كجا كه آب و هوا اجازه كشت آنرا ميداد كاشته مي شد . شمعداني گياهي دائمي و مقاوم نسبت به سرما و سايه است. شمعداني معمولي از همه معروفتر و بسيار پرگل و زيبايي مي باشد. برگهاي آن سبز با حاشيه كرم و رنگين ميباشد. در زمستان كه تابش آفتاب ضعيف است گل نمي دهند و در تابستان بهتر است درسايه نگهداري شوند.
از انواع ديگر شمعداني كه در ايران كاشته ميشدند ميتوان و شمعداني بهار هلو كه در تهران بسيار كشت ميشد، شمعداني عطري كه برگهاي زيبا با شيارهاي عميق آن بسيار معطر است و شمعداني اژدري (Pelargoniumdomesticum) كه كشت آن در بسياري از نقاط ايران متداول است نام برد. در آخر مي توان به شمعداني پيچ Pelargonium peltatum كه برگها در اين نوع نسبتاً پهن و گياه حالت رونده دارد اشاره كرد.
2- سوسنLiliumlongiflorum
Liliaceae : تيره
گلهاي آن بسيار زيبا است و در فصل بهار گل ميدهد. داراي پياز و تك لپهاي است. پيازها را معمولاً در ماههاي آذر و دي در گلخانهها ميكارند .گل آن درشت و به گلهاي مختلف زرد، سفيد، نارنجي و قرمز است.
Liliaceae : تيره
گلهاي آن بسيار زيبا است و در فصل بهار گل ميدهد. داراي پياز و تك لپهاي است. پيازها را معمولاً در ماههاي آذر و دي در گلخانهها ميكارند .گل آن درشت و به گلهاي مختلف زرد، سفيد، نارنجي و قرمز است.
3- بنفشه :Viola
Violaceae: تيره
شامل گونههاي بنفشه معطرV.odorata، بنفشه فرنگي V.altaica وبنفشه سه رنگ V.tricolor بنفشه V.lutea است.
انواع وحشي آن نيز درايران موجود است. گياهي يكساله و مقاوم به سرما است. در نيمه دوم مرداد ماه بذر آن در هواي آزاد و در بستري از يك خاك سبك كشت مي شود در مهر و آبان به محل اصلي برده ميشود و تا اواسط بهار سال آينده داراي گل ميباشد و مقاوم است. عمليات به نژادي و دو رك گيري در مورد اين گياه در دنيا بسيار انجام گرفته و بهترين نوع آن نسل اول (F1) است. بديهي است نسلهاي بعدي كيفيت و موغوبيت پايينتري دارند . برگهاي آن ساده و متناوب و داراي گوشوارك ميباشند.
گلها نامنظم و منفرد، 5 گلبرك، 5كاسبرگ و 5 پرچم و يا مادگي سه برچهاي دارد.حاوي ماده آلكا لوئيدي ويولين (violine) مي باشد.
Violaceae: تيره
شامل گونههاي بنفشه معطرV.odorata، بنفشه فرنگي V.altaica وبنفشه سه رنگ V.tricolor بنفشه V.lutea است.
انواع وحشي آن نيز درايران موجود است. گياهي يكساله و مقاوم به سرما است. در نيمه دوم مرداد ماه بذر آن در هواي آزاد و در بستري از يك خاك سبك كشت مي شود در مهر و آبان به محل اصلي برده ميشود و تا اواسط بهار سال آينده داراي گل ميباشد و مقاوم است. عمليات به نژادي و دو رك گيري در مورد اين گياه در دنيا بسيار انجام گرفته و بهترين نوع آن نسل اول (F1) است. بديهي است نسلهاي بعدي كيفيت و موغوبيت پايينتري دارند . برگهاي آن ساده و متناوب و داراي گوشوارك ميباشند.
گلها نامنظم و منفرد، 5 گلبرك، 5كاسبرگ و 5 پرچم و يا مادگي سه برچهاي دارد.حاوي ماده آلكا لوئيدي ويولين (violine) مي باشد.
4- نرگس: Narcissus poeticus
Amaryllidaceae : تيره
گياهي تك لپه، پيازي و دائمي است و گلهاي آن معطر و زيبا است. در باغهاي تاريخي بسياركشت ميشده است. واريتههاي آن بسيار زياد و بسته به درشتي و ريزي گل آن طبقه بندي ميشوند. داراي گلهاي شيپوري شكل به رنگ زرد و يا زرد سفيد ميباشد. تكثيرآ ن بوسيله بذر و پياز صورت ميگيرد. گياهي علفي، دائمي با برگهاي ساده است و باريك گلهاي آن منظم، منفرد بوده و در ابتدا در غلافي پوشيدهاند است. ميوه آن بصورت كپسول ( ميوهاي است كه از تخمدان مركب بوجود آمده و در هر برچه چند دانه توليد ميشود) بوده دانه آلبومن و محتويات غذايي دانه زياد دارد.
Amaryllidaceae : تيره
گياهي تك لپه، پيازي و دائمي است و گلهاي آن معطر و زيبا است. در باغهاي تاريخي بسياركشت ميشده است. واريتههاي آن بسيار زياد و بسته به درشتي و ريزي گل آن طبقه بندي ميشوند. داراي گلهاي شيپوري شكل به رنگ زرد و يا زرد سفيد ميباشد. تكثيرآ ن بوسيله بذر و پياز صورت ميگيرد. گياهي علفي، دائمي با برگهاي ساده است و باريك گلهاي آن منظم، منفرد بوده و در ابتدا در غلافي پوشيدهاند است. ميوه آن بصورت كپسول ( ميوهاي است كه از تخمدان مركب بوجود آمده و در هر برچه چند دانه توليد ميشود) بوده دانه آلبومن و محتويات غذايي دانه زياد دارد.
5-گل حنا: Impatien balsamina saminaceae
گياهي گلداني، با گلهاي ظريف است كه هرگل آن 5 گلبرگ قرمز حنايي دارد. برگهاي آن ظريف و به رنگ سبز روشن است. و اين گياه بوسيله قلمه تكثير ميشود.
از زمانهاي قديم درايران كشت ميشده و رنگ صورتي آن نيز موجود است. تكثير اين نوع گل از طريق كاشت بذر نيز به آساني صورت ميگيرد.
گياهي گلداني، با گلهاي ظريف است كه هرگل آن 5 گلبرگ قرمز حنايي دارد. برگهاي آن ظريف و به رنگ سبز روشن است. و اين گياه بوسيله قلمه تكثير ميشود.
از زمانهاي قديم درايران كشت ميشده و رنگ صورتي آن نيز موجود است. تكثير اين نوع گل از طريق كاشت بذر نيز به آساني صورت ميگيرد.
6- اختر: Canna generalis
Cannaceae :تيره
گياهي است دائمي، با ريزومهاي ( اندامهاي زير زميني كه بعضي گياهان به جاي ريشه دارند) قومي روي آن جوانه هاي درشتي رشدونمو مي كند. نسبت به سرماي زياد حساس است. در تابستان به گل مينشيند و گلهاي آن به رنگهاي سرخ، نارنجي، زرد است.
Cannaceae :تيره
گياهي است دائمي، با ريزومهاي ( اندامهاي زير زميني كه بعضي گياهان به جاي ريشه دارند) قومي روي آن جوانه هاي درشتي رشدونمو مي كند. نسبت به سرماي زياد حساس است. در تابستان به گل مينشيند و گلهاي آن به رنگهاي سرخ، نارنجي، زرد است.
7- ميخك:Dianthus cayophyllus
Caryopyllaceae: تيره
گياهي است بسيار قديمي با سابقه طولاني كاشت كه به خاطر گلهايش در سراسر جهان معروف است. هم به صورت شاخه بريده و هم در باغچه ها قابل كاشت است گل آن در رنگهاي بسيار متنوع و بسيار پرپر است. انواع وحشي آن نيز در كوهستانهاي ايران، بيشتر در محلهاي سنگي ميرويد. برگهاي آن متقابل، ساده، باريك است و جام گل آن داراي 5 گلبرگ دندانه دار است كه از دو قسمت پهنك (قسمت پهن گلبرگ )و ناخنك ( قمست باريك گلبرگ )تشكيل شده است.
تكثير ميخك غالباً از طريق رويشي و توسط قلمه گيري از شاخه هاي سبزآن صورت مي گيرد.
Caryopyllaceae: تيره
گياهي است بسيار قديمي با سابقه طولاني كاشت كه به خاطر گلهايش در سراسر جهان معروف است. هم به صورت شاخه بريده و هم در باغچه ها قابل كاشت است گل آن در رنگهاي بسيار متنوع و بسيار پرپر است. انواع وحشي آن نيز در كوهستانهاي ايران، بيشتر در محلهاي سنگي ميرويد. برگهاي آن متقابل، ساده، باريك است و جام گل آن داراي 5 گلبرگ دندانه دار است كه از دو قسمت پهنك (قسمت پهن گلبرگ )و ناخنك ( قمست باريك گلبرگ )تشكيل شده است.
تكثير ميخك غالباً از طريق رويشي و توسط قلمه گيري از شاخه هاي سبزآن صورت مي گيرد.
8- قرنفل: Dianthus barbatus
Caryophyllaceae : تيره
گلي بسيار زيبا است كه گلهايش رنگهاي متنوع داشته و در حاشيهها استفاده ميشود. در ايران از قديم در باغها كشت ميشده است. نسبت به سرما مقاوم است. بذر آن در تير و مرداد كشت و نشاها در شهريور و مهر به محل اصلي منتقل مي شود.
Caryophyllaceae : تيره
گلي بسيار زيبا است كه گلهايش رنگهاي متنوع داشته و در حاشيهها استفاده ميشود. در ايران از قديم در باغها كشت ميشده است. نسبت به سرما مقاوم است. بذر آن در تير و مرداد كشت و نشاها در شهريور و مهر به محل اصلي منتقل مي شود.
9- گل صابوني ( بغدادي) Soponaria officinalis
Caryophyllaceae: تيره
از اينرو به آن صابوني ميگويندكه برگهاي آن داراي ماده ساپونيني (Saponin) است و مانند صابون درآب كف ميكند، در بسياري از منابع بعنوان يكي ازگلهاي اصلي باغها ذكر شده است.
Caryophyllaceae: تيره
از اينرو به آن صابوني ميگويندكه برگهاي آن داراي ماده ساپونيني (Saponin) است و مانند صابون درآب كف ميكند، در بسياري از منابع بعنوان يكي ازگلهاي اصلي باغها ذكر شده است.
10-ستارهاي : Aster sp
Compositeae : تيره
داراي گونه هاي(Variety) بسيار زياد است. گلهاي ريز و ستاره اي شكل به رنگ سفيد، آبي و طلايي دارد. روز كوتاه ( گياهاني كه به كمتر از 12 ساعت نورآقتاب در يك شبانه روز نياز دارند) و داراي انشعابات متعدد مي باشد. تكثير آن غالباً از طريق كاشت بذر در اوايل ارديبهشت انجام مي شود و حدود 5 ماه بعد ازكاشت بذرها به گل مي نشينند.
Compositeae : تيره
داراي گونه هاي(Variety) بسيار زياد است. گلهاي ريز و ستاره اي شكل به رنگ سفيد، آبي و طلايي دارد. روز كوتاه ( گياهاني كه به كمتر از 12 ساعت نورآقتاب در يك شبانه روز نياز دارند) و داراي انشعابات متعدد مي باشد. تكثير آن غالباً از طريق كاشت بذر در اوايل ارديبهشت انجام مي شود و حدود 5 ماه بعد ازكاشت بذرها به گل مي نشينند.