محسن فروغی

[M I N A]

معمار ایرانی، استاد معماری و رییس سابق دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران
​

زندگی

وی فرزند محمدعلی فروغی (ذکاء الملک) ادیب و سیاست‌مدار ایرانی است. او در سال ۱۳۱۶ از مدرسه عالی هنرهای زیبای پاریس (Ecole des Beaux-Arts) با مدرک درجه یک فارغ التحصیل شد و همان سال به ایران بازگشت. وی در سال ۱۳۱۶ در زمره نخستین معماران معاصر ایرانی به استخدام دولت درآمد. او به همراه آندره گدارد، ماکسیم سیرو و رولاند دابرول از بنیان گذاران و استادان دانشکده معماری دانشگاه تهران و پس از آندره گدار، دومین رییس دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران بوده‌است که پس از وی مدت ۱۵ سال ریاست دانشکده را برعهده داشت...

نسل اول معماران تحصيل كرده ايراني

محسن فروغی معروف ترین معمار ایرانی دوران رضاخان بود كه در برنامه های او فعالانه شركت می كرد، فروغی فرزند ذكاء الملك فروغی فارغ التحصیل مدرسه عالی هنرهای زیبای پاریس در ساخت بانكهای ملی، بیمارستانها و بناهای مسكونی بسیاری مشاركت داشته است. معمار دیگر ایرانی، وارتان آوانسیان، ارمنی، اهل تبریز فارغ التحصیل مدرسه عالی معماری پاریس كه بناهای هتل دربند، كاخ رضاشاه در سعدآباد، سینماهای متروپل، دیانا و مجتمع های آپارتمانی واقع در خیابان انقلاب به نام او ثبت شده است.

معماران دیگر ایرانی چون گابریل گوركیان كه دارای شهرت بین المللی بود و ساختمان وزارت امور خارجه و مجتمع های مسكونی كاملاً مدرن از كارهای اوست، كیقباد ظفربختیار، علی صادق، ایرج مشیری كه سردبیر و مؤسس مجله آرشیتكت بود، از دیگر معمارانی هستند كه نامشان در معماری زمان پهلوی اول ماندگار است.

برنامه مدون سازی رضاخان به طور مستقیم در سنت معماری بناهای مسكونی شخصی نیز اثر گذاشت و از طرفی معماری یك حرفه شد، حرفه ای كه تا زمان رضاشاه هویت چندان نداشت، اما به تدریج پیام خود را در معماری ساختمانها به شهروندان منتقل می كردند و پایتخت نشینان اعیان برای ساخت واحدهای مسكونی خود به دنبال معماران تحصیلكرده می گشتند.

آثار

از مهم‌ترین آثار او می‌توان به دانشکده حقوق دانشگاه تهران (با همکاری ماکسیم سیرو)، ساختمان وزارت دارایی، آرامگاه سعدی (با همکاری علی صادق)، کاخ نیاوران و همچنین شعب بانک ملی در شهرهای شیراز، اصفهان، تبریز و بازار تهران اشاره کرد. بسیاری از این آثار، از جمله ساختمان‌های دانشگاه تهران و آرامگاه سعدی امروزه جزو میراث فرهنگی کشور شناخته می‌شوند. اگر چه نگاه فروغی به معماری نگاهی مدرن بود اما وی با اصول و عناصر معماری سنتی چون ایوان و کاشیکاری و... به خوبی آشنایی داشت. این شیوه طراحی به خوبی در ساختمان بانک ملی که تضادی بین مصالح نوین و طراحی داخلی و نمای سنتی است، خود نمایی می‌کند.

او همچنین منازل و ویلاهای مسکونی متعددی را در تهران طراحی نمود که در آنها به جای شیوه مرسوم و سنتی تقسیم فضاها در پلان بر اساس میزان عمومی و خصوصی بودن آنها، شیوه مدرن طراحی فضاهای کاربردی را پیاده سازی کرد.

منابع :
ویکی پدیا
architectiranian.blogsky.com

 

[M I N A]

آرمگاه سعدی - محسن فروغی

آرمگاه سعدی - محسن فروغی

محسن فروغی معمار مدرنیستی بود که به تاریخ و پیشینه ی فرهنگی ایران عشق می ورزید. او برداشت فرمال و ظاهری از تاریخ را سطحی نگری همکاران جوان خود می دانست و بر این عقیده بود که رابطه ی ساختمان ها را از نظر سبک و شکل می توان به دو دسته تقسیم کرد: رابطه ظاهری و رابطه حقیقی. برای فروغی، رابطه ظاهری به مانند ساختمان های ساخته شده در ابتدای دوره شکل گیری معماری ساسانی است که با الگوبرداری از معماری هخامنشی درصدد خلق شباهت بین معماری ساسانی و هخامنشی بودند.

​

​

طرح آرامگاه سعدی در شیراز به سال ۱۳۳۰ به اتمام می رسد. فروغی طرح آرامگاه را با همکاری علی اکبر صادق با الهام گرفتن از عناصر معماری سنتی ایران، طراحی می کند. در گزارش انجمن ملی در توصیف عمومی آرامگاه چنین آمده است:

طرح معماری این مجموعه، از یک ایوان ستون دار بلند و یک رواق کشیده تشکیل شده است که به صورت یک «L» سازماندهی شده اند.

​

​

در محل برخورد ایوان و رواق یک گنبد تعبیه شده که مقبره سعدی در آن قرار دارد و بر فراز آن گنبد، کاشی فیروزه فامی می درخشد. ایوان اصلی ستون دار که در امتداد مسیر اصلی ورودی قرار دارد، مرتفع و با سقفی صاف است، در حالی که رواق مزبور، کوتاه تر و متشکل از شماری دهانه قوسی شکل است.

​

​

همچنین آب قنات مخصوص سعدی، درون آبنمای موسوم به حوض ماهی در زیرزمین این مجموعه جریان دارد. در طرح آرامگاه سعدی، عناصر معماری ایرانی مانند ایوان و گنبد، با ظرافت تمام به زبان مدرن بیان شده اند. ترکیب ستون ها، فرم خالص گنبد با تک رنگ فیروزه یی و ترکیب آزاد فضاها از عواملی هستند که ماهیتی مدرن به این ساختمان بخشیده اند.

​

​

از سوی دیگر کاربرد کاشی و عناصری مانند گنبد و قوس، کیفیتی ایرانی به مجموعه داده است.

​

​

​

​

برگرفته از سایت گروه معماران آرل​

 

[M I N A]

بانک ملی خیابان ۱۵ خرداد - محسن فروغی

بانک ملی خیابان ۱۵ خرداد - محسن فروغی

فروغی نمونه یی برجسته از معماران ایرانی است که با وجود تحصیل در غرب، با تکیه بر خلاقیت هنرمندانه و الهام گیری از معماری سنتی ایران در کنار معمارانی چون وارطان هوانسیان، کریم طاهرزاده بهزاد و… در پیدایش معماری مدرن ایرانی سهم عمده یی داشته است؛ سبکی از معماری که با استفاده از فناوری نوین ساختمانی و با پشتیبانی برنامه های مدرنیته دولت پهلوی از دهه ۱۳۱۰ در ایجاد نهادهای مدرنی چون دانشگاه ها، بانک ها و وزارتخانه ها به کار گرفته می شود.

در میان بناهای عمومی که فروغی طراحی کرده است، ساختمان بانک ملی بازار، بسیاری از ویژگی های سبک او را نشان می دهد؛ این ساختمان با مساحت ۴۱۱۰ متر مربع، در دو طبقه و با استفاده از بتون مسلح ساخته شده است. هرچند طرح بنا مدرن است، در آن از اسلوب معماری ایرانی به شکل هنرمندانه یی استفاده شده است. در ورودی اصلی بانک کاشیکاری به کار رفته تا با نمای ورودی اصلی بازار تهران در روبه روی آن هماهنگ شود.

استفاده از عناصر سایه ساز و ایوان ها، به ویژه در نمای جنوبی، جلوه یی هماهنگ به این بنا بخشیده است. همچنین تزیین برخی سطوح با کاشی، موجب تاکید بر نماها و ورودی های اصلی بنا شده است.
برگرفته از سایت گروه معماران آرل

 

[M I N A]

کاخ اختصاصی نیاوران - محسن فروغی

کاخ اختصاصی نیاوران - محسن فروغی

در گوشة شمال شرقی باغ نیاوران، بنای کاخ نیاوران با مساحتی در حدود ۹۰۰۰ مترمربع در دو طبقه و یک نیم طبقه قرار دارد. عملیات احداث این بنا در سال ۱۳۳۷ ﻫ.ش، با طرحی ایرانی آغاز گردید. معمار طراح کاخ مهندس “محسن فروغی” و مهندسین مشاور ناظر بر اجرا “شرکت مهندسین مشاور عبدالعزیز فرمانفرماییان و همکاران” و سازنده بنا “شرکت ماپ” بوده است. در ابتدا این کاخ را به عنوان محلی برای پذیرایی سلطنتی و اقامت میهمانان عالی رتبه دربار طراحی نمودند اما در حین عملیات اجرایی با اعمال تغییراتی در کاربری به محل سکونت محمدرضا پهلوی و خانواده او اختصاص یافت.

​

احداث این کاخ در نهایت با وقفه­ای که در ساخت آن پیش آمد در سال ۱۳۴۶ ه­ش به اتمام رسید و در سال ۱۳۴۷ ه­ش مورد بهره­برداری قرار گرفت و تا واپسین ساعات خروج خانواده پهلوی از کشور محل اصلی سکونت محمدرضا پهلوی و خانواده وی بود. طرح چهار ضلعی کاخ و فضاسازی معماری داخلی آن الهام گرفته از معماری ایرانی با بهره گیری از فن آوری مدرن است. تزئینات آن نیز تلفیقی از هنر پیش از اسلام و پس از اسلام است که گچبری توسط استاد عبداللهی، آینه کاری توسط استاد علی اصغر و کاشی کاری نمای خارجی توسط استاد ابراهیم کاظم پور و ایلیا انجام شده است. کف بنا از جنس سنگ گرانیت سیاه و سقف آن از جنس آلومینیوم است که از وسط باز می شود. دکوراسیون و مبلمان داخلی کاخ توسط یک گروه فرانسوی طراحی و اجرا شده است.

​

طبقه همکف این بنا شامل سرسرای بزرگی است که کلیه اتاق ها در اطراف آن شکل گرفته اند، از آن جملـه می­توان به سینمای اختصاصی، اتاق غذاخوری، سالن پذیرایی، اتاق انتظار و راهروهای فرعی و همچنین تالار آبی اشاره کرد.

​

در نیم طبقة این بنا اتاق کار، اتاق کنفرانس و دفتر منشی فرح دیبا و اتاق خواب لیلا و اتاق ندیمه او قرار دارد.

​

در طبقه سوم اتاق خواب واستراحتگاه نیمروزی محمدرضا پهلوی، اتاق آرایش و لباس فرح دیبا وهمچنین اتاق های فرزندان شاه و ندیمه هایشان قرار دارد. در انتهای مسیر بازدید اتاقی در راهپله­ها قرار دارد که لباسهای رسمی و نظامی و مدالها و نشان­های محمدرضا پهلوی در آن نگهداری می­شود.

​

مجموعه­ای نفیس از تابلوهای نقاشی هنرمندان ایرانی و خارجی، ظروف چینی کارخانجات سور و رزنتال و اشیاء تزیینی و همچنین مجموعه فرشهای نفیس ایرانی زینت بخش این فضاها است.

​

کاخ اختصاصی نیاوران در دی ماه ۱۳۸۲ با هدف مرمت و بهسازی تعطیل شد و مدت ۶ سال عملیات مرمت شامل نقاشی بنا، مرمت گچبری ها و آیینه کاریها، ایجاد سیستم هواساز، تعویض سیستم­های برق و کابلها، تعمیر پوشش بام و عایق کاری و راه­اندازی مجدد سقف متحرک، آسانسور، تعمیر سنگ­فرش و پارکت کف فضاهای مختلف، تجهیز مخزن و ایجاد سیستم حفاظت الکترونیک (دوربین مداربسته)با حفظ اصالت بنا انجام شد. مرمت مبلمان، پرده­ها و دیوارکوبهای پارچه­ای و مرمت تعداد زیادی از اشیا با رعایت اصول مرمتی و مطالعات کارشناسی در خصوص آثار از دیگر اقدامات انجام گرفته می­باشد. پس از ۶ سال تلاش و فعالیت برای حفظ میراث ملی، کاخ اختصاصی نیاوران مجدداً جهت بازدید عموم علاقمندان به تاریخ، فرهنگ و هنر ایرانی در اسفند ۱۳۸۸ بازگشایی گردید.

​

​

​

برگرفته از سایت گروه معماران آرل​

 

[M I N A]

دانشکده حقوق دانشگاه تهران - محسن فروغی

دانشکده حقوق دانشگاه تهران - محسن فروغی

معمار : محسن فروغی با همکاری ماکسیم سیرو

​

​

​

​

​

​

برگرفته از سایت گروه معماران آرل​