عبدالعزیز فرمانفرمائیان

DDDIQ

مدیر ارشد


مرد ساختمان های باشكوه معماری مدرن ایران





عبدالعزیز فرمان فرماییان در سال ۱۲۹۹ در خانواده ای صاحب نام در سایت و فرهنگ معاصر به دنیا آمد وی تحصیلات خود را در دانشکده بوزار پاریس گذراند و در آوریل دهه ۳۰ فارغ التحصیل شد و به ایران بازگشت. در ابتدا در گاراژ خانه پدرش شروع به طراحی برای خانه های اقوام و دوستان کرد و سپس به استخدام دفتر دانشگاه تهران درآمد. وی پس از چندی با مهندس آفتن دلیان، سیهون و قیاهی در یکی از آتلیه های دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران تحت ریاست مهندس فروغی به کار تدریس پرداخت.
Form flows function روش کار و طراحی این معمار بزرگ بود.
از جمله آثار وی: استادیوم ورزشی، ساختمان شرکت نفت، مسجد دانشگاه تهران، ساختمان وزارت کشاورزی، برجهای سامان، برجهای ونک پارک، ساختمان بورس، دانشکده دامپزشکی، کاخ مادر سعدآباد، کاخ نیاوران، ساختمان اداری صدا و سیما.
کانپست طراحی ورزشگاه آزادی: یک تپه آتشفشانی که اطراف آن شیب دار می باشد و بالای آن یک حفره آتشفشان وجود دارد که شبیه یکی از ورزشگاههای مکزیک می باشد. پس این طرح را در جایی اجرا کردن که اطراف آن تپه های کن وجود داشت.
دفتر فرمان فرماییان علاوه بر طراحی معماری در طراحی شهری و شهرسازی نیز وارد فعالیت شد از جمله در سالهای ۱۳۴۶ تا سال ۱۳۵۴ کلیه کارهای غیرصنعتی کنسرسیوم نفت شامل شهرسازی، مدرسه سازی و خانه سازی و ساخت دفاتر اداری در مناطق نفت خیز را به عهده داشت و شهرسازی و خانه سازی مجموعه شرکت مس سرچشمه کرمان، شرکت خانه در کرج، شرکت خانه در اصفهان و شرکت خانه در شرق تهران را انجام داد. اما شناخته شده ترین فعالیت شهرسازی او تهیه نقشه جامعه شهر تهران با همکاری ویکتر گروئن می باشد.

سایت همکلاسی



از چپ به راست استاد عبدالعزیز فرمانفرماییان – دکتر امیدوار- آرشیتکت عبدالحیمد اشراق


 

DDDIQ

مدیر ارشد
کارنامه

کارنامه

Office Buildings

- Ministry of Agriculture, 22 story headquarters office building, 1976

- National Iranian Oil Company Headquarters (in collaboration with Yahya Etehadieh), 13 story office in Tehran, 1961

- Telecommunication Center, 2 story tower in Tehran (sub-contract from Aneg), 1974

- Ministry of Roads, 14 story headquarter building, 1959

- National Iranian Television Center, Studios, offices and other facilities in Tehran, 1972

- Beh Shahr Group Office, Offices and other facilities, 1969

- Khaneh Center Commercial Complex, 3 three-story towers of 200,000 square metes half finished,

- Bank Saderat Isfahan Branch Office, Banking facilities, 1978

- Bank Kar Building, 23 story building offices, 1960

- Bank Etebarat/Credit Lyonnais, Offices and banking facilities, 1968

- Oil Consortium Head Offices (in collaboration with Wilson, Mason and Partners), 8 story office building, 1960

- Cement Company Office, Built at the Plant, 1960




Teheran Olympic Center


- Track and field and football stadium, 100,000 seat stadium with all related facilities with an artificial lake at the north of the complex, 1970

- Multi purpose covered stadium (in collaboration with S.O.M San Francisco), 12,000 seat, 1979

- Covered swimming and diving pool (in collaboration with S.O.M San Francisco), 3000 seat, 1974

- Office Building and press center, 1974

- Shooting range, Hand gun and riles, 1974

- Trap shooting range, 1974

- Out door training fields, Hockey, track and field, 1974

- Out door tennis court and field hockey, For training purposes, 1974

- Connecting roads and bridges to main Karaj road, 1974




Hosting Projects

- Saman 1 apartment building, Two 22 story towers with 170 apartment units, 1970

- Saman 2 tower apartment building, 3 thirteen story towers, totaling 400 apartments, 1972

- Vanak Park Apartment Complex, 4 towards (6 & 20 story each), 1978

- Sarcheshmeh housing complex, 2,500 building units of single family housing for the copper mining industry employees, 1978

- Polyacr residential community, Employee housing in 154 units, 1978

- Bid Boland housing project (U.I.O.E) (in collaboration with Yahya Etehadieh), 500 units of lousing for the gas pumping station workers, 1968

- Khaneh Karaj, Different housing types recreational community, 1977

- Darya, Second Home Community 700 single family, 1977

- Isfahan, Single family detached homes, townhouses, and apartments, 1978



Palaces

*New Niavaran Palace, 1967

*Old Niavaran Palace renovation, 1967

*Queen Mothe's Sad-abad residence, 1972

*Prince Mahmoud Reza's Sad-abad residence, 1965



Airports

- Mehr-abad Airport Expansions Program

� Apron, 38 aircraft positions with underground service road and underpass network, 1972

� Terminal N02, International passenger service facility, 1972

� Terminal N03, Facilities for Hajji Pilgrims leaving and returning, 1970

� Terminal N04, International passenger service facility, 1974

� Government Pavilion, Reception areas, lounges, kitchen, and dining facilities



Educational Buildings, 1978

- Iran education project (in collaboration with Scandiacnsuk Intl-World Bank Project), Master planning, site selection, design and construction of 49 schools and colleges in 19 cities and towns in Iran, 1974

- University of Tehran

- Tehran School of engineering laboratories, Electro mechanical laboratories, 1965

- Atomic Energy Project for University of Tehran, 1965

*Technical school auditorium, 500 Seats, 1965

*School of agriculture hydraulics laboratories, 1958

*School of agriculture residential facilities, 1960

*School of veterinary sciences clinics, 1967

*School of science atomic research center, 1959

*Residential buildings for students in Amir-abad, 1959

*Restaurants for students in Amir-abad




Health and Hospital

- Social Welfare Organization, Office building in 5 stories, 1964

- University of Ahwaz Hospital, 300 bed facility with doctors' training center, 1965

- Iranian army general hospital, Tehran, 200 bed hospital with a major surgical department, 1968

- Hospital, Abadan (in collaboration with Wilson, Mason and Partners), 250 bed facility with orthopedics and rehabilitation center, 1959




Miscellaneous

- Carpet Museum, 2 floors including exhibition hall, research library and carpet treatment facilities, 1978

- Iranian Pavilion, EXO 67, 8,000 square meter exhibition hall in a building with blue Isfahan tile exterior, 1957

- PIT postal sorting center (with the UK General Post Office), Automated central mail sorting complex, 1975

- Shemshak ski resort hotel, 30 rooms with sport resort facilities plus restaurant and locker rooms

Industrial Buildings

- Arj industrial complexes, 20,000 square meter factory and shop facility plus 5,000 square meters of office space units of staff apartments, 1965

- Darou Pakhsh Group Pharmaceutical Plan (with Wilson, Mason and Partners), 20,000 square meters of plant, laboratories and offices 300, 1965

- Pfizer pharmaceutical center (with Wilson, Mason and Partners), 8,000 square meters of offices, 1965

- Squibb industrial offices (with Wilson, Mason and Partners), 7,000 square meters offices, 1965

- Shopping center of the Iranian army, 20,000 square meters in 3 floors plus basement level, 1966

- Telecommunication and earth satellite station for Northup Page Communications, 1970





Master Plans

- Comprehensive master plan of Tehran (with Gruen Associates), 25 years growth plan and policies, capital improvement program, land use and development controls regarding direction of growth for capital of 5.5 million population, arranged in 10 linear towns along an east-west axis, major rejuvenation of residential and southern sectors of Tehran

- Lavizan New Town, Master plan of 3,200 hectares for 280,000 population community on east axis of Tehran, 1977

- Kan New Town, Middle and upper income community of 260,000 population on 4,000 hectares on the west axis of Tehran, 1977

- Sarcheshmeh Community, 2,500 units, Residential development for the copper mining industries staff, 1978

- Khaneh Community Development

� Isfahan, 140 hectare development for a community of 15,000 persons, 1978

� Darya, Resort community on 250 hectares extensive beach from

� Karaj, Second home community for 700 single family units on 63 hectares, 1977

- Greater Tehran Parking Study, Study of the potential for development of underground public parking structures in major squares throughout central Tehran, 1969

- Note1, between years 1950 and 1965 construction of 100 houses for friends and family. Some of these houses have been destroyed. Residence of the Belgian Ambassador still exists.

- Note2, Since 1955 up to 1970, all now basic work for Oil Operating Company (Consortium), as schools, houses, clubs houses, hospital, clinics, etc� has been designed and built by AFFA and Wilson & Masons of London.

- Note3, Designed but not built, New Tehran International Airport-Terminal Building and about 100 different support facilities, (in collaboration with T.A.M.S New York), Construction of runways, started in 1978

- Air Force Academy near Isfahan (in collaboration with S.O.M Chicago Office)

- Royal House Society and Hippodrome

- Central Bank of Iran and Crown Jewels Museum in Abbas-abad, Tehran​
 

DDDIQ

مدیر ارشد
در باره عبدالعزیز فرمانفرمائیان

در باره عبدالعزیز فرمانفرمائیان

سى سال معمارى ایران

عبدالعزیز فرمانفرمائیان متولد سال ۱۲۹۹ تهران
دانش آموخته رشته معمارى از دانشكده هنرهاى زیباپاریس (بوزار)
بنیانگذار نخستین دفتر «مهندسین مشاور» در مقیاسى ملى و بین المللى ۱۳۳۳
تدریس كوتاه مدت در دانشكده هنرهاى زیبا دانشگاه تهران دهه ۳۰
طراحى و اجراى بسیارى از بناهاى معروف و ماندگار معمارى معاصر به تنهایى یا با همكارى معماران و دیگر دفاتر معمارى ایرانى و خارجى
یكى از پل هاى اصلى ارتباط معماران ایرانى وخارجى
تهیه نقشه طرح جامع شهر تهران با همكارى «ویكتور گروئن» آمریكایى با نظر به تأمین یك نظام توسعه عناصر جدید متناسب با فرهنگ ایرانى، حل مشكلات موجود و نیازهاى مهم پایتخت با پیش بینى ۵‎/۵ میلیون جمعیت
شهرسازى در كرج، كرمان، اصفهان وتهران
طراح موزه فرش تهران ، كاخ نیاوران ، كاخ مادر سعدآباد، مسجد دانشگاه تهران و...

عرضه و معرفى فناورى پیشرفته در بلندمرتبه سازى با روش هاى ضدزلزله
اداره همزمان دو دفتر معمارى وشهرسازى درایران و یونان (تهران و آتن)
فعالیت گسترده در زمینه ساختمانهاى ادارى، مسكونى ، بهداشتى و درمانى ، فرودگاهى ، مذهبى، صنعتى ، فرهنگى ، تجارى و تأسیسات شهرى
فرمانفرمائیان هم اكنون در پاریس اقامت دارد.
محمدشمخانى : پذیرش اینكه معمارى در نهایت و در جایگاه جنینى خود یك هنر است و نماد ونمودى از انگیزش انسان براى دگردیسى و جستارى براى دگرگونى ذهن و زبان و زندگى وهنرى فراتر از سینماحتى ، كه فراگیرترین حرفه و هنر و رسانه معاصر به حساب مى آید، خود بزرگترین مشكل و ماجرایى است كه همچنان در ایران ناگشوده مانده و میان «نخبه گرایى» معماران و ناآگاهى عمومى مردم ومخاطب (به عنوان معیار و مقصد نهایى ) دست وپا مى زند. در این زمینه شاید هنوز و همچنان نخستین گامى كه باید برداشته شود، معرفى این هنر كاربردى و زبان ساز واندیشمندان واقعى این عرصه است. كسانى كه با كارهاى بنیادى شان به ساختن سمبلى از ایمان انسان معاصر مى پردازند و او را به عصر تازه اى نوید و به عصر دیگرى رهنمون مى سازند.
یكى از پیشگامان این حوزه در كشور ما «عبدالعزیز فرمانفرمائیان» است كه جامعه معمارى ایران او را پدر «مهندسین مشاور» مى نامند و بنیانگذار نخستین دفتر معمارى در مقیاسى بین المللى مى دانند.
فرمانفرمائیان جزو نخستین نسل از معماران تحصیل كرده ایرانى در خارج از كشور نیز به حساب مى آید. جزو كسانى كه در پاریس و در دانشكده «بوزار» تعلیم دیده اند و به گسترش آموزه هاى كلاسیك این دانشكده در ایران آن دوران پرداخته اند. به همین خاطر هم مى توان از او به عنوان یكى از معماران نسل نخست معمارى مدرن و معاصر ایران نام برد. نسلى كه «نادر اردلان» در مدخل معمارى دانشنامه ایرانیكا آنها و دوره كارى شان را چنین توصیف مى كند: «نكات قابل توجه دوره اول شامل صنعتى شدن، توسعه زیربنایى، تجهیز ارتش و توازن جدید قدرت به دنبال این موارد بود. براى مثال صنعت نفت به سرعت رشد كرد و نگاه ها به تلاشى معطوف شد كه در جهت ملى شدن صورت مى گرفت. سرمایه گذارى در سد سازى و نیروگاه هاى آبى، ساخت شبكه راه ها، مخابرات وغیره صورت گرفت. طرح مارشال و برنامه هاى اصل چهار ایالات متحده آمریكا به همراه سایر برنامه هاى كمك رسانى مالى، فنى و نظامى براى ایالات متحده و هم پیمانانش به اولین برخورد مهم ایران با مردم و فرهنگ ایالات متحده منجر شد و این رابطه یك شبه جاى روابط با آلمان و فرانسه را كه پس از جنگ جهانى اول گسترش یافته بود گرفت. به دلیل اقتصاد راكد و ضروریات بازسازى پس از جنگ ، تنها توجهى نمایشى به معمارى و شهرسازى مى توانست صورت بگیرد. این دوران تنها به پیدایش نمادهایى از یك هویت ملى روزافزون انجامید: تصاویر گذشته اى افتخارآمیز مانند آرامگاه هاى نوبنیاد یا بازسازى شده دانشمندان، شاعران وقهرمانان ملى وتصاویرى كه بر نظامى نوین دلالت داشتند. مانند میدان هایى با مجسمه نماد رهبرى ملى در مركز آن كه در همه جا به چشم مى خورد. بناهاى یادبود این دوران، كه عمدتاً قبل از جنگ جهانى دوم ساخته شدند، اغلب كوچك و با طرح هایى هنرمندانه و اجراهایى خوب ، گواه تحصیلات طراحان ایرانى در پاریس قبل از جنگ ... بودند. این طراحان كه با آموزش هاى دانشكده بوزار به ایران بازگشته بودند، تحت سرپرستى معمار و باستان شناس فرانسوى ، آندره گدار، اولین مدرسه آموزش معمارى معاصر ایران را در دانشگاه تهران پایه گذارى كردند... بهترین توصیف ویژگى زیبایى شناسانه نظریه ها و نگرش هاى معمارانه براى بناهاى عمومى «یادمان هاى آریایى» است كه از اسلیمى هاى اسلامى نیز بهره برده بودند. تنها فرودگاه مهرآباد اثر محسن فروغى و مشاوران سوئدى وى ، ساختمان جدید مجلس سنا در تهران اثر حیدرغیابى و ساختمان دفتر مركزى شركت ملى نفت ایران اثرعزیز فرمانفرمائیان توانستند نظر عموم مردم را كه به ناگاه با مقیاس عملكرد، تكنولوژى و ساخت كاملاً متفاوتى روبه رو شده بودند به خود جلب كنند. گرچه این بناها ساختمانهایى قابل توجه بودند، اما هرگز به سطح معمارى عالى نرسیدند

.» (مجله معمار، برگردان: شیرین رضایى)


اگرچه این تحلیل شتابزده و صورى هرگز به كام فرمانفرمائیان خوش نیامده و او را واداشته كه در آمریكا پاسخى مكتوب و مطبوعاتى بدان بدهد، اما درست بر چنین اساسى است كه مى توان از چندانى و چونانى حضور فكرى و فلسفى و آفرینه هاى معمارى او یاد كرد و سخنى به میان آورد. كسى كه بعد از فارغ التحصیلى از «بوزار» پاریس بلافاصله به ایران مى آید و در دانشكده هنرهاى زیبا دانشگاه تهران با كسانى چون سیمون وفروغى مشغول به تدریس مى شود. مسجد دانشگاه تهران نخستین اثرى است كه او به طور رسمى از خود به جا مى گذارد. اثرى كه «هانرى استیرلن» در كتاب خود آن را در مقایسه با مساجد قدیمى، نمادى از هنر ایرانى شمرده است. تدریس در دانشكده هنرهاى زیبا و كار در دفتر ساختمان دانشگاه تهران اما، نمى تواند پاسخگوى نیازهاى درونى و كنكاش هاى بیرونى این معمار ایرانى باشد و بالاخره او را وادار به استعفا و به فكر تأسیس یك دفتر مهندسى مى اندازد. دفترى كه تا آن زمان در ایران وجود نداشت و جاى آن را خارجى ها پر كرده بودند. فرمانفرمائیان اما با روح جست وجوگرى كه دارد به تكمیل تجربیات خود در این زمینه مى پردازد و اقدام به تشكیل یك دفتر مهندسى در مقیاسى ملى و بین المللى مى كند تا طرف قرارداد دولت ایران در پروژه هاى بزرگ ساختمانى باشد و درست به همین خاطر هم هست كه حالا ردپاى او را در جاى جاى این شهر بزرگ (تهران) و در سازه هاى مهم بسیارى مى بینیم و مى یابیم. او براى این كار از مراجعه به منابع خارجى نیز دریغ نمى كند و ضعف پروژه هاى خود را بدین ترتیب برطرف مى كند. در یك چنین بستر بزرگى است كه بسیارى از معماران درجه یك آن زمان نیز شروع به تجربه اندوزى مى كنند و وارد بازار كار مى شوند. این موضوع هم به خالى بودن عرصه بازمى گردد و هم به تعدد سفارش هایى كه فرمانفرمائیان مى گیرد و مى پذیرد. نسبتى كه با ورود و خروج وزارتخانه هایى چون آبادانى و مسكن و سازمانهایى چون برنامه و بودجه و دیگر سازمانها و ادارات مرتبط با موضوع ساخت و ساز دائم قبض و بسط مى یابد و به اقتضاى مسائل سیاسى و اقتصادى و به ویژه مسأله فروش نفت و تأثیر مستقیم آن بر درآمدها و دخل و خرج ها گاه به بستگى و گاه روبه بهبودى و گشایش مى رود و در جایى به تعدد دفاتر مى انجامد و در جایى دیگر به ادغام آنها و درجایى هم به استخدام نیروهاى كار خارجى. «كامران دیبا» در نوشته اى دفتر فرمانفرمائیان را به خاطر تعدد كادر فنى و كیفیت حرفه اى و قدرت انجام كار در زمان خود و در خاورمیانه «بى نظیر» مى شمرد و از جمله دستاوردهاى این دفتر را «عرصه و معرفى تكنولوژى پیشرفته در ساختمان بلندمرتبه» مى داند كه «باروش هاى ضدزلزله محاسبه شده اند.» نمونه هاى این بلندمرتبه سازى را هنوز مى توان در تهران و در چندین سازه شاخص دید. دفتر مركزى شركت نفت، ساختمان وزارت كار، ساختمان وزارت كشاورزى، برجهاى سامان، برجهاى ونك پارك، ساختمان بانك اعتبارات ایران و... از این جمله اند كه هنوز در بافت شهرى پایتخت خودنمایى مى كنند و در میان ساختمانهاى بلندمرتبه نوساز مى درخشند.
یكى از نكات مهم دیگرى كه درباره فرمانفرمائیان مى توان بازگفت و بدان اشاره كرد، سرشت گروهى خیلى از آثار و آفرینه هایى است كه در دفتر او به طراحى و اجرا رسیده اند. آن قدر كه حالا تفكیك خیلى از آنها به مراحل طراحى و تولید جز با رجوع به فهرست دست اندركاران این پروژه ها ممكن نیست. همین هم در جاهایى باعث جدا شدن برخى از همكاران او مى شود، كه براى مثال مى توان از «نادر اردلان» یاد كرد كه بعد از طراحى «مركز مطالعات مدیریت» از دفتر فرمانفرمائیان فاصله مى گیرد.
نكته دیگر چندجانبى و چندجهتى بودن كارهایى است كه در دفتر این مهندس و معمار ایرانى انجام مى شود و شكل مى گیرد. به طورى كه مى توان در كارنامه او چه در سالهاى ۱۳۳۳ تا ۱۳۴۷ كه تنها كار مى كرد و چه در سالهاى ۱۳۴۷ به بعد كه دفاتر دیگرى را به همكارى گرفته بود طراحى و اجراى ساختمانهاى زیادى را با كاربردهاى گوناگون پیدا كرد. در این گستره از طراحى ساختمانهاى ادارى و دانشگاهها و مدارس عالى گرفته تا موزه و هتل و كارخانه و برج و كاخ و مجموعه ورزشى، ترمینال فرودگاه و... یافت مى شود. كارهاى بسیار شاخصى كه از میان آنها مى توان به كاخ نیاوران ، كاخ مادر در سعدآباد، كاخ محمودرضا پهلوى در سعدآباد، ترمینال حجاج و ترمینال مسافرى صدهزارمترى فرودگاه مهرآباد، موزه فرش تهران، پاویون ایران درنمایشگاه بین المللى مونترال (۱۹۶۷)، ساختمان پست تهران، ساختمان مركزى اداره تلویزیون ایران، استادیوم آزادى با دریاچه، دانشكده كشاورزى كرج، ساختمان هاى دانشگاه تهران در امیرآباد، ساختمان بانك صادرات اصفهان، كارخانه داروپخش درجاده كرج، بیمارستان ۲۰۰تختخوابى براى ارتش در شمال تهران، نقشه جامع شهرتهران (با همكارى ویكتورگروئن)، دهكده خانه دركرج، كاخ پرنس خالد در ریاض (عربستان سعودى) و دهها طرح اجراشده ساختمانى و شهرسازى دیگر اشاره داشت.
دراین میان البته همیشه و همواره پركارى دفتر فرمانفرمائیان توأم با كیفیت نبوده و به قول اردلان «به سطح عالى معمارى» نرسیده است.
این تصور اغلب بوده و به خاطر آمده كه برخى از بناهاى یادشده مى توانست با طراحى بهتر و دقیق تر به سطح بالاتر و والاترى ارتقا پیداكند.
البته این فرض درخیلى موارد و دراستناد به بناهاى دولتى و یادمانى و شهروندى دیگرى كه در ادامه و به ویژه بعد از انقلاب ساخته شده و مى شوند، تا حدود زیادى بیرنگ و بى رمق مى گردد و اجازه مى دهد كه همچنان از آثار به جاى مانده از دفتر فرمانفرمائیان و دیگر معماران پیشگام و پیشرو معاصر به بزرگى و عظمت یادكنیم. چه گام برداشتن در زمانه و زمینه اى خالى، اگرچه همیشه خطر بدعت گذارى و تحمیل سلیقه هاى شخصى و مشخص را با خوددارد، اما بسیارسخت تر از هرآغاز و احیاناً جبرانى است و این بویژه در معمارى قرن بیستم غرب به اثبات رسیده و در لایه لایه آن نمود یافته است. عبدالعزیز فرمانفرمائیان چنان كه كامران دیبا از او نقل مى كند كارش را در گاراژ پدرش و با طراحى منازل شخصى براى اقوام و دوستان آغازمى كند و براى فرار از این تنگنا، خود داوطلب درخواست از دولت براى طراحى و ساخت بناهاى دولتى و عمومى مى شود. كارى كه رفته رفته هم پایه اى براى دفاتر «مهندسین مشاور» مى شود و هم عرصه را براى ورود معماران جوان و ایرانى به بازار ساخت و سازهاى كلان بازمى كند و هم زمینه اى مى شود براى رسمیت یافتن و به رسمیت شناختن نظام معمارى و مهندسى كه در دهه پنجاه مى رفت با معمارى معاصر غرب همراه شود.


مسعود مرعشی
 

F A R Z A N E

عضو جدید
کاربر ممتاز


از بنیانگذاران نظام مهندسی جدید و سهم بسیار مهم و بزرگی در معماری معاصر ایران دارد.

عبدالعزیز فرمان فرماییان در سال 1299 در خانواده ای صاحب نام در سایت و فرهنگ معاصر به دنیا آمد وی تحصیلات خود را در دانشکده بوزار پاریس گذراند و در آوریل دهه 30 فارغ التحصیل شد و به ایران بازگشت. در ابتدا در گاراژ خانه پدرش شروع به طراحی برای خانه های اقوام و دوستان کرد و سپس به استخدام دفتر دانشگاه تهران درآمد. وی پس از چندی با مهندس آفتن دلیان، سیهون و قیاهی در یکی از آتلیه های دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران تحت ریاست مهندس فروغی به کار تدریس پرداخت.

From flow the function روش کار و طراحی این معمار بزرگ بود.

از جمله آثار وی: استادیوم ورزشی، ساختمان شرکت نفت، مسجد دانشگاه تهران، ساختمان وزارت کشاورزی، برجهای سامان، برجهای ونک پارک، ساختمان بورس، دانشکده دامپزشکی، کاخ مادر سعدآباد، کاخ نیاوران، ساختمان اداری صدا و سیما.

کانپست طراحی ورزشگاه آزادی: یک تپه آتشفشانی که اطراف آن شیب دار می باشد و بالای آن یک حفره آتشفشان وجود دارد که شبیه یکی از ورزشگاههای مکزیک می باشد. پس این طرح را در جایی اجرا کردن که اطراف آن تپه های کن وجود داشت.

دفتر فرمان فرماییان علاوه بر طراحی معماری در طراحی شهری و شهرسازی نیز وارد فعالیت شد از جمله در سالهای 1346 تا سال 1354 کلیه کارهای غیرصنعتی کنسرسیوم نفت شامل شهرسازی، مدرسه سازی و خانه سازی و ساخت دفاتر اداری در مناطق نفت خیز را به عهده داشت و شهرسازی و خانه سازی مجموعه شرکت مس سرچشمه کرمان، شرکت خانه در کرج، شرکت خانه در اصفهان و شرکت خانه در شرق تهران را انجام داد. اما شناخته شده ترین فعالیت شهرسازی او تهیه نقشه جامعه شهر تهران با همکاری ویکتر گروئن می باشد.

استادیوم ورزشی آزادی
Azadi Stadium




مجموعه ورزشی آزادی در کیلومتر 14 اتوبان تهران ـ کرج در زمینی به مساحت چهار میلیون مترمربع در دو مرحله بنا شده است. مرحله اول، شامل ساخت استادیوم یک صد هزار نفری، دریاچه و پارکینگ است که به جاده های شرقی و غربی مرتبط می شود. این مرحله توسط شرکت آرمه و توسط عبدالعزیز فرمانفرماییان و همکاران اجرا شده است. مرحله دوم، مابقی مجموعه شامل سالن ورزشها، استخر، پیست دوچرخه سواری، ساختمان اداری، مرکز مطبوعات، سالن تیراندازی و زمینهای تمرین ورزشهای مختلف می باشد که احتمالاً توسط حجت ا. بیوسیانس و ف. شاهمرادی طراحی شده است.

محوطه
قسمت اعظم مجموعه به پارک، فضاهای سبز و فضاهای ارتباطی اختصاص داده شده است. دو مسیر پیاده کمربندی، یکی هم سطح دریاچه و دیگری بالاتر از آن و هم سطح مسیر سواره، به همراه سه رستوران و یک بوفه این مجموعه را تکمیل می کند.
محوطه این مجموعه نه فقط برای بازی، بلکه برای تجمع عمومی در مواقع دیگر طراحی شده است. یک دریاچه مصنوعی با مساحت حدود 220 هزار متر مربع و حدود 600 هزار مترمکعب گنجایش در شمال استادیوم یکصد هزار نفری قرار گرفته و به عنوان مرکز تفریح گاه محسوب می شود. دو پیاده رو در سطح پایین و یک مسیر در سطح بالا، دور تا دور دریاچه حرکت می کند که اطراف این مسیر، چمن کاری و درخت کاری شده است. سطح چمن کاری به بیش از 250 هزار متر مربع می رسد. سه رستوران در
شمال، شرق و غرب دریاچه وجود دارد. خاک ریزیهای استادیوم یک صد هزار نفری از خاک این محل تأمین شده است. در قسمت غرب دریاچه، زمینهای تمرین والیبال، بسکتبال، تنیس و فوتبال قرار دارد. در جنوب محوطه دو زمین مخصوص برای تمرین پرتابها در نظر گرفته شده است.

پارکینگ

با توجه به این که ورود تدریجیاست اما خروج تماشاچیان هم زمان و همراه با ازدحام است و با توجه به این که در هنگام خروج احتمال تجمع وجود دارد، موقعیت استقرار پارکینگها به گونه ای است که تماشاچیان در فواصل زمانی کافی، به پارکینگها برسند.
پارکینگها در دو قسمت شرق و غرب مجموعه قرار دارد. در مرحله اول برای 10 هزار سواری و 200 اتوبوس پارکینگ در نظر گرفته شده بود که این تعداد در مرحله دوم به 13 هزار ماشین و6560 اتوبوس رسید.

ارتباطات

در داخل مجموعه یک خط کمربندی تماشاچیان را به درون مجموعه منتقل می کند. از ورودی اصلی تا استادیوم یکصد هزار نفری، یک جاده عریض تشریفاتی قرار دارد که در دو طرف آن، مسیر حرکت پیاده با فضاهای باز بین ساختمانهای مختلف در نظر گرفته شده است. جاده اصلی و مسیر پیاده به عنوان ستون فقرات مجموعه است و بقیه مسیرهای پیاده به صورت یک حلقه به دور آن می چرخند.

ورود تماشاچیان به استادیوم

یک حلقه عریض ارتباطی، استادیوم را از خارج احاطه کرده است. از این حلقه، چهار سطح شیبدار عریض در شمال و جنوب، در حدود 55 هزار تماشاچی را به دو سطح افقی که تقریباً 11 متر بالاتر از سطح حلقه های رفت و آمد خارجی واقع است، می رساند. در این دو سطح بلیتها کنترل می شود. از هر یک از این دو سطح، دو رامپ دیگر به بالاترین نقطه استادیوم واقع در شرق و غرب منتهی می گردد و در نهایت تماشاچیان از ورودیهای مستقل که در طول رامپها پیش بینی شده اند به 36 جایگاه مختلف وارد می گردند.
هفت تونل ورودی و یک ورودی تشریفاتی در فواصل معین، حدود 45 هزار تماشاچی را به یک حلقه رفت و آمد داخلی هدایت می کند که از زمین 10 مت و 60 سانتی متر ارتفاع دارد. این همان حلقه ای است که به 36 جایگاه منتهی می شود. این تونلها با توجه به عرض 5/9 متری شان قادرند که در هر دقیقه 7500 نفر تماشاچی را به بیرون هدایت کنند.
در حدود 8 هزار صندلی فایبرگلاس در شرق و غرب استادیوم برای تماشاچیان گذاشته شده است و بقیه صندلیها، بتونی پیش ساخته می باشند (البته این پیش از تغییراتی است که اخیراً اعمال شده است). در قسمت شمال استادیوم و در انتهای رامپها، تابلوی اعلام نتایج قرار دارد که این سیستم اعلام نتایجبا توجه به زمان ساخت آن از مدرنترین نوع در دنیاست. این تابلو قادر است که به دو زبان فارسی و انگلیسی انیمیشن و تصویر را پخش کند.
طراحی استادیوم
استادیوم یکصد هزار نفری همان طور که گفته شد توسط عبدالعزیز فرمانفرماییان و همکاران و به مدد شرکت آرمه اجرا گردیده است. این استادیوم در منطقه خرگوش دره واقع است، محور بزرگ استادیوم در راستای شمال ـ جنوب با انحراف معادل 150 درجه به سمت غرب جهت گرفته است.
طراحی استادیوم به گونه ای است که تماشاچیان دید کافی نسبت به زمین داشته باشند. بدین منظور حداکثر فاصله تماشاچی از مرکز زمین به سمت شمال و جنوب 136 متر و به سمت شرق و غرب 126 متر است. زمین بازی در اولین مرحله ساخت توسط چمن طبیعی و مطابق آخرین استانداردهای بین المللی فرش شده است. در اطراف چمن یک پیست دو میدانی در 8 ردیف و جنس تارتان احداث شده است. تارتان آخرین فرآورده صنعت پتروشیمی برای زمینهای دو میدانی و پرش است که حالت ارتجاعی آن در سرعت و پرش بازیکن، تأثیر مطلوبی بر جا می گذارد. در سمت غرب در بالاترین سطح استادیوم، جایگاه مخصوص خبرنگاران و دستگاههای کنترل مربوط به صفحه اعلام نتایج قرار گرفته است. در بالاترین نقطه شرق، جایگاه مشعل بازیهاست و یک پله مستقیم ولی موقتی در مواقع لازم، زمین بازی را به محل مشعل مرتبط می کند. ورودی تشریفاتی در قسمت غرب استادیوم در سطح حلقه رفت و آمد خارجی قرار دارد که دارای یک ایوان بزرگ تشریفاتی است و بر محور کوچک استادیوم منطبق می باشد.

نور

در بالای رامپها در چهار جهت شمال غربی، شمال شرقی، جنوب غری و جنوب شرقی چهار برج بزرگ قرار گرفته اند و روشنایی استادیوم را تأمین می کنند. میزان روشنایی بر مبنای فیلم برداری و جهت دوربینهای تلویزیونی طراحی شده است. چراغهایی که به این منظور به کار برده شده اند، مخلوطی از چراغهای گازی مرکوری و تنگستن هالوژنی است. سطح نور در زمین بازی در حدود 1650 لوکس است و ضریب اختلاف شدت نور در نقاط مختلف 5/101 می باشد.



یادداشت ها:
اگر چه در این گزارش طراح مجموعه ورزشی آزادی مهندسین مشاور فرمانفرمایان معرفی شده است اما بنا به برخی گفته ها این مجموعه کار مشترک فرمانفرمایان و som بوده است. اسکیسهای که در این مقاله آمده می تواند شاهدی بر این مدعا باشد. اسکیسها از راجروان بویر Rager - Owen - Bover از شرکت som (اسکیدمور).
Skidmore Owings Merrill برگرفته از کتاب:
Kemper: Alfred - M: John - Wileysons: usa. Drawings by Amrican Architeecturs: 1973
البته مهندس حیدر غیایی در مرداد ماه امسال در معرفی کارهای خودشان مجموعه آزادی را نیز نام برده اند (در مراسم معرفی کارهایشان در انجمن مفاخر ایران) فصلنامه معماری و فرهنگ.
ماخذ:
این مقاله تلخیصی است از مقاله «استادیوم یکصد هزار نفری» طرح از موسسه عبدالعزیز فرمانفرمایان و همکاران.
اجرا: شرکت آرمه مجله هنر و معماری شماره 22 و 24، سال ششم، خرداد و آبان 1353، ص 37.






 

E . H . S . A . N

مدیر تالار مهندسی معماری مدیر تالار هنـــــر
مدیر تالار
عبدالعزیز فرمانفرمائیان درگذشت

عبدالعزیز فرمانفرمائیان درگذشت



عبدالعزیز فرمانفرمائیان، از بنیان گذاران نظام مهندسی مشاور ایران روز جمعه 31 خردادماه 92 بر اثر بیماری طولانی‌مدت در شهر "پالما د مایورکا" درگذشت و فردا در آرامگاه "مون‌پارناس” پاریس به خاک سپرده خواهد شد.

عبدالعزیز فرمانفرمائیان (1299- 1392/3/31 ) معمار معاصر ایرانی، استاد دانشگاه تهران و از بنیان گذاران نظام مهندسی مشاور ایران در ایران است.

وی در سال ۱۲۹۹ بدنیا آمد. تحصیلات خود را در دانشسرای عالی ملی هنرهای زیبای پاریس گذراند و در آوریل دهه ۳۰ فارغ التحصیل شد و به ایران بازگشت.

او ابتدا در گاراژ پدر خود کار طراحی را آغاز نمود. وی سپس در یکی از آتیله‌های دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران زیر نظر محسن فروغی همراه با مهندس آفتن دلیان، هوشنگ سیحون و حیدر غیایی به کار و تدریس مشغول شد.

وی ٣١ خرداد ١٣٩٢ شمسی برابر با ٢١ ژوئن ٢٠١٣ میلادی در املاک خود در اسپانیا به سن ٩٣ سالگی درگذشت. هیچ اثری از وی در خارج از ایران در طی ٣٥ سال حضورش در خارج از ایران ثبت نشده است.



آثار مهم طراحی شده می توان به آثار زیر اشاره کرد:

. استادیوم ورزشی آزادی
. ساختمان‌های شرکت نفت
. مسجد دانشگاه تهران
. طراحی ساختمان جدید بانک مرکزی
. طرح ساختمان راکتور اتمی دانشگاه تهران
. طراحی آکادمی نیروی هوایی
. دانشکده کشاورزی و دامپزشکی
. ساختمان بانک کار
. برج های سامان
. ترمینال حجاج
. ساختمان وزارت راه
. کارخانه ارج
. مدارس حرفه ای در سراسر کشور
. برج های ونک پارک
. ساختمان وزارت کشاورزی
. هتل شمشک
. ساختمان وزارت کار
. بیمارستان دانشگاه اهواز
. ساختمان بانک اعتبارات ایران
. بیمارستان ارتش
. ساختمان پست و تلگراف و تلفن
. پاویون ایران در نمایشگاه بین المللی مونترال
. فرودگاه مهرآباد
. طراحی انجمن سلطنتی اسب
. طرح اولیه فرودگاه جدید امام خمینی
. تهیه طرح جامع شهر تهران
. برجهای سامان
. برجهای ونک‌پارک
. ساختمان بورس
. بانک صادرات اصفهان
. کاخ مادر سعد آباد
. کاخ نیاوران
. کاخ پرنس خالد، ریاض، عربستان سعودی
. ساختمان اداری صدا و سیما
. کارخانه دارو پخش
. موزه فرش تهران
. شهرسازی و خانه سازی مس سرچشمه کرمان
. شهرسازی و خانه سازی شرکت خانه در کرج، اصفهان و تهران
. تعمیرات و نوسازی کاخ سفید ، کاخ وزارت دربار ، کاخ جهان نما، کاخ شهوند
. بیش از یکصد خانه و ویلای شخصی




عکس: عطا امیدوار - کتاب معماران ایران




منبع: معماری نیوز

 
آخرین ویرایش:

E . H . S . A . N

مدیر تالار مهندسی معماری مدیر تالار هنـــــر
مدیر تالار

همراهی

مدیر بازنشسته
کاربر ممتاز
عبدالعزیز فرمانفرمائیان از 99 تا 92

عبدالعزیز فرمانفرمائیان از 99 تا 92

عبدالعزیز فرمانفرمائیان بنیانگذار نخستین دفتر «مهندسان مشاور» در سال 1299 هجری شمسی در خانواده‌ای اصیل و صاحب‌نام به‌دنیا آمد. پدر وی عبدالحسین میرزا فرمانفرما از نوادگان عباس میرزا و مادرش «بتول‌خانم احشمی» بود که از جانب پدری به سادات احشمی کرمانشاه و از طرف مادری به خاندان «دولتشاهی» و «محمدعلی میرزا دولتشاه» نسب می‌برد. در واقع همین پایگاه خانوادگی والاست که زمینه را برای پرورش مترقی فکری و روحی وی فراهم آورد.


2. تصویری از خانوادۀ عبدالحسین فرمانفرمائیان (عکس از فیس بوک عبدالعزیز فرمانفرمائیان)

عبدالعزیز فرمانفرمائیان جزء نخستین نسل از معماران تحصیل‌کردۀ ایرانى در خارج از کشور به شمار می‌رفت. وی تحصیلات خود را در سال 1330 در دانشکده بوزار (دانشسرای عالی ملی هنرهای زیبای پاریس) به پایان رساند و در همان زمان به ایران بازگشت. او پس بازگشت به ایران در آغاز کار در گاراژ پدرش اقدام به طراحی برای خانه‌های دوستان و آشنایانش کرد و چندی بعد در یکی از آتلیه‌های دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران تحت نظر مهندس فروغی به همراه آفتن دلیان، هوشنگ سیحون و حیدر غیایی، به کار و تدریس اشتغال یافت و با آنان همکاری کرد.دفتر مذکور علاوه بر کار طراحی معماری، در حوزۀ شهر و شهرسازی نیز به فعالیت‌هایی مباردت ورزید و در همین راستا بین سال‌های 1346 تا 1354 کلیه کارهای غیرصنعتی کنسرسیوم نفت شامل؛ شهرسازی، مدرسه‌سازی و خانه‌سازی مجموعۀ شرکت «مس سرچشمه کرمان»، شرکت «خانه» کرج، شرکت خانه در اصفهان و غیره را انجام داد. در همین جهت از عمده‌ترین فعالیت‌های وی در حوزۀ طراحی شهری نیز می‌توان به تهیه «نقشه جامع شهر تهران» با همکاری «ویکتور گروئن» اشاره کرد.


3. عبدالعزیز فرمانفرمائیان در جمع همکاران (عکس از مشرق نیوز)

پس از جنگ جهانی دوم در ادامه فعالیت این گروه از معماران، روند رو به افزایش روکود اقتصادی و غلبه رویکرد بازسازی، حوزۀ معماری را خالی از تأثیر نگذاشت و منجر به آن شد که تنها توجهی سطحی و نمایشی به معماری شود و از معماری تنها به‌منظور ابزاری برای بازسازی نمادهای ملی و تقویت روحیه و هویت ملی کشور بهره گرفته شود. به همین دلیل است که در آن دوران به تأسی از آموزه‌های پاریسی و اروپایی طراحان ایرانی، شاهد طراحی‌ میدان‌هایی با نماد رهبران ملی، بناهای یادبود بزرگ مقیاس و نمادهای کلان شهری بجای بناهای کوچک هستیم. لذا از این رو بود که بناهایی چون فرودگاه مهرآباد اثر «محسن فروغى» و مشاوران سوئدى وى، ساختمان مجلس سنا اثر «حیدر غیایى» و ساختمان دفتر مرکزى شرکت ملى نفت ایران اثر «عبدالعزیز فرمانفرمائیان» توانستند نظر عموم مردم را که با عملکرد، تکنولوژى و ساخت کاملاً متفاوتى روبه‌رو شده بودند را به خود جلب کنند.با توجه به این زمینۀ فرهنگی- اجتماعی و بلندپروازی‌های شخصی، کاملاً طبیعی است که شخصی همچون عبدالعزیز فرمانفرمائیان که فارغ ‌التحصیل بوزار پاریس است، نتواند در فضای محدود تدریس پاسخگوى نیازهاى درونى و کنکاش هاى بیرونى خود باشد. به همین دلیل وی از محیط آکادمیک استعفا می‌دهد و یک دفتر مهندسی که جای خالی آن سال‌ها احساس می‌شد و خلاء آن را دفاتر خارجی پر کرده بودند را تأسیس می‌کند.انگیزۀ مضاعف و ممارست بیش از اندازه وی در انجام کارهای بزرگ و ماندگار، سبب همکاری نزدیک او و سازمان برنامه شد. آغاز اعتماد به معماران ایرانی که با عملکرد شایسته عبدالعزیز فرمانفرمائیان گره خورده بود، منجر به آن شد که «ابوالحسن ابتهاج که از مؤسسان برنامه‌ریزی در ایران بود بتواند با ارجاع کار به او و معماران ایرانی دیگر، گام نخست را در جایگزین نمودن دفاتر مشاوران ایرانی به جای مشاوران خارجی بردارد که تا قبل از سال 1332 همۀ کارهای بزرگ در ساخت و ساز کشور را برعهده داشتند» (مختاری، 1390: 207).او براى این کار از مراجعه به منابع خارجى نیز دریغ نمىکرد و ضعف پروژه‌هاى خود را بدین ترتیب برطرف مى‌کرد. در چنین بستر مناسبی بود که تعداد دیگری از معماران درجه یک آن زمان نیز شروع به تجربه اندوزى کردند و وارد بازار کار شدند.به همین دلیل است که «کامران دیبا» در نوشتهاى دفتر فرمانفرمائیان را به خاطر تعدد کادر فنى و کیفیت حرفه‌اى و قدرت انجام کار در زمان خود و در خاورمیانه «بى نظیر» مى‌شمرد و از جمله دستاوردهاى این دفتر را « معرفى تکنولوژى پیشرفته در ساختمان بلندمرتبه» مى‌داند که «با روش‌هاى ضدزلزله محاسبه شده‌اند.» نمونه‌هاى این بلندمرتبه سازى را هنوز مى‌توان در تهران و در چندین سازه شاخص دید. دفتر مرکزى شرکت نفت، ساختمان وزارت کار، ساختمان وزارت کشاورزى، برج‌هاى سامان، برج‌هاى ونک پارک، ساختمان بانک اعتبارات ایران و... از این جمله‌اند که هنوز در بافت شهرى پایتخت خودنمایى مى‌کنند و در میان ساختمان‌هاى بلندمرتبه نوساز از شکوه نیفتاده‌اند.
اقدامات معماری فرمانفرمائیان محدود به موارد فوق نمی‌شود و از کارهاى شاخص دیگر وی مى‌توان به کاخ نیاوران، کاخ مادر در سعدآباد، کاخ محمدرضا پهلوى در سعدآباد، کاخ سلطنتی جامعه و میدان اسب دوانی، کاخ پرنس خالد در ریاض (عربستان سعودى)، موزه فرش تهران، استادیوم آزادى با دریاچه، ساختمان پست تهران، ساختمان مرکزى اداره تلویزیون ایران، کارخانه ارج، دانشکده کشاورزى کرج، ترمینال حجاج و ترمینال مسافرى صدهزارمترى فرودگاه مهرآباد، پاویون ایران در نمایشگاه بین‌المللى مونترال (۱۹۶۷)، ساختمان‌هاى دانشگاه تهران در امیرآباد، ساختمان بانک صادرات اصفهان، کارخانه داروپخش درجاده کرج، بیمارستان۲۰۰ تختخوابى براى ارتش در شمال تهران، دهکده خانه درکرج، ساختمان بانک اعتبارات ایران، ساختمان بورس و چندین طرح‌ اجرا شده دیگر در حوزه شهرسازى اشاره کرد.


4. مسجد دانشگاه تهران (عکس از سایت معماری ایرانی)



5. ماکت استادیوم آزادی (عکس از فیس بوک عبدالعزیز فرمانفرمائیان)



6. عکس هوایی استادیوم آزادی



7. پاویون ایران در ایتالیا (عکس از فیس بوک عبدالعزیز فرمانفرمائیان)



8. برج‌های سامان



9. ساختمان موزۀ فرش ایران

عده‌ای معتقدند که مبادرت به انجام بسیاری از پروژه‌های ملی و کلان از سوی این گروه مهندسان مشاور به دلیل روابط خانوادگی و لابی‌گری دولتی شخص عبدالعزیز بوده است. اما اگر این فرض را صحیح قلمداد کنیم، باز هم نباید تاثیر کیفیت و توانایی کارآمد این شرکت را نادیده انگاشت. برای مثال خداداد فرمانفرمائیان که مدتی در سمت ریاست سازمان برنامه بود، دربارۀ پروژۀ استادیوم آزادی می‌گوید:«من برادری دارم به اسم عبدالعزیز فرمانفرمائیان که آرشیتکت خیلی معروفی در ایران بود و دستگاهش هم بزرگترین بود. در عین حال ما یک سیستم کامپیوتر ایجاد کرده بودیم که ویژگی‌ها و ارزش‌یابی تمام مقاطعه‌کاران و مهندسین مشاور سازمان برنامه در آن ضبط بود. این جزو کارهائی بود که مهندس رادپی معاون فنی من در سازمان برنامه شروع کرده بود و انجام شده بود. عبدالعزیز فرمانفرمائیان بین آرشیتکت‌های کشور اول بود. چندین معیار برای ارزیابی داشتند مثلا حجم کارهایی که مهندس مشاور در گذشته انجام داده، تعداد افرادی که در استخدام دارد، تحصیلات آن افراد، الی النهایه. دیگران هم خیلی زیاد بودند. علاوه بر این من این برادر را خیلی دوستش داشتم و دارم و همیشه خیال می‌کردم که واقعا معمار خیلی خوبی است ... تا اینکه قضیه ساختن استادیوم 100هزارنفری پیش آمدکه المپیک آسیا قرار بود در آن اجرا شود. دستور آمد قبل از اینکه من بروم سازمان برنامه، البته زمان مهدی سمیعی هم دستور آمده بود که این را بدهید به عبدالعزیز فرمانفرمائیان. من عریضه نوشتم که این صلاح و صحیح نیست ... دوباره دستور آمد از دفتر مخصوص از طرف معینیان. بلند شدم رفتم حضورشان و گفتم قربان صلاح نیست که چاکر به برادرم چنین طرح بزرگی را بدهم. فردا همه جور حرف می‌زنند... بعد دستور سوم آمد ... {به حضور شاه رسیدم} و استدعا کردم اجازه بفرمایید که چاکر این طرح را رد کنم به وزارت آبادانی و مسکن. گفتند بسیارخوب، همینطور عمل کنید. برگشتم طرح را یکجا رد کردم به وزارت آبادانی و مسکن که در آن موقع در آنجا کوروس آموزگار وزیر بود و بعدا رفت به اجرا. هنوز که هنوز است برادرم به من سر این قضیه بد و بیراه می‌گوید.» (خاطرات خداداد فرمانفرمائیان، 1381 : 261 و 262).در پایان ذکر این نکته ضروریست که ویژگی بارز اکثر کارهای عبدالعزیز فرمانفرمائیان همچون ویژگی غالب شخصیتش این بود که بدون هیچ‌گونه دلهره و ترسی قدم به وادی بلندنگری و به تبع آن بلندمرتبه سازی نهاد. همین امر بود که او را بر آن داشت تا با الگوی‌برداری از معماری مدرن و جسارت غربی در فرا رفتن از عرصه‌های تنگ، به صورت استعلائی گوی رقابت را از آنان برباید و خود را به قلل رفیع در عرصه کار و هنر معماری برساند. باید اذعان داشت که در این الگوبرداری وی نه تنها مقلدی محض نبود بلکه در هر جا که امکان‌پذیر بود معماری مدرن را با اندوخته‌های سنتی در هم می‌آمیخت و اثری بدیع و زیبا خلق می‌نمود که چشم هر بینده‌ای به خود محصور می‌کرد.

منبع:معمارنت
 

M I N A

دستیار مدیر مهندسی معماری
کاربر ممتاز
استادیوم آزادی تهران ( معمار عبدالعزیز فرمان فرماییان )

استادیوم آزادی تهران ( معمار عبدالعزیز فرمان فرماییان )




نقشه و موقعیت ورزشگاه در مجموعه آزادی
مشخصات استادیوم آزادی



زمین بازی ورزشگاه از چمن طبیعی واطراف چمن یک پیست دومیدانی در هشت ردیف از جنس تارتان قرار دارد و در قسمت غربی ورزشگاه و ضلع جنوب جایگاه ویژه، جایگاه گزارشگران صدا و سیما و در جنب راست این محل جایگاه خبرنگاران با ظرفیت ۸۵ نفر احداث شده است.



افتتاحیه ورزشگاه آزادی



ایمنی

زمان تخلیه برای ورزشگاه ۱۱ دقیقه محاسبه شده‌است. تونلها وراهروهای استادیوم طوری پیش بینی شده که وسایل نقلیه از قبیل آتش نشانی، نظافت و همچنین کانتینرها ی مخصوص تلویزیون می‌توانند در مواقع لزوم تا نزدیک جایگاه بیایند.

گنجایش

بیشینه گنجایش این ورزشگاه ۸۴٫۴۱۲ نفر است. از لحاظ گنجایش، استادیوم آزادی بزرگترین ورزشگاه فوتبال در خاورمیانه، چهارمین در آسیا و یازدهمین در جهان است. به تازگی ابهاماتی در مورد گنجایش ورزشگاه ابراز شده‌است. غلامرضا بهروان رئیس سازمان لیگ برتر فوتبال ایران بر این باور است بیشترین گنجایش ورزشگاه ۸۵٫۰۰۰ است. افزون بر این گفته می‌شود پس از نصب صندلی در این ورزشگاه، گنجایش آن به ۷۸ هزار نفر کاهش یافته‌است.

علی فتح‌الله‌زاده مدیرعامل باشگاه استقلال تهران اعتقاد دارد که ظرفیت این ورزشگاه ۱۰۰ هزار نفره است

گنجایش جایگاه‌ها طبقه همکف



نقشه محوطهٔ ورزشگاه آزادی و جایگاه‌ها و گنجایش جایگاه‌ها




گنجایش جایگاه‌های ورزشگاه آزادی به تکفیک براساس بلیط فروشی به شرح زیر است:



  • جایگاه یک (ویژه یا وی‌آی‌پی) ۶۵۰ نفر
  • جایگاه خبرنگاران ۸۵ نفر
  • جایگاه دو: ۸۹۰ نفر
  • جایگاه سه: ۸۳۹ نفر
  • جایگاه چهار: ۸۲۳ نفر
  • جایگاه پنج: ۸۵۹ نفر
  • جایگاه شش: ۸۶۵ نفر
  • جایگاه هفت: ۸۷۶ نفر
  • جایگاه هشت: ۸۹۰ نفر
  • جایگاه نه: ۸۸۶ نفر
  • جایگاه ۱۰: ۱۳۲ نفر
  • جایگاه ۱۱: ۸۸۲ نفر
  • جایگاه ۱۲: ۸۹۰ نفر
  • جایگاه ۱۳: ۸۸۷ نفر
  • جایگاه ۱۴: ۸۹۳ نفر
  • جایگاه ۱۵: ۸۹۲ نفر
  • جایگاه ۱۶: ۱۰۲۷ نفر
  • جایگاه ۱۷: ۱۱۸۱ نفر
  • جایگاه ۱۸: ۱۱۵۱ نفر
  • جایگاه ۱۹: ۱۱۵۵ نفر
  • جایگاه ۲۰: ۱۱۶۲ نفر
  • جایگاه ۲۱: ۱۱۸۳ نفر
  • جایگاه ۲۲: ۱۰۲۴ نفر
  • جایگاه ۲۳: ۸۹۱ نفر
  • جایگاه ۲۴: ۸۹۰ نفر
  • جایگاه ۲۵: ۸۹۰ نفر
  • جایگاه ۲۶: ۸۹۴ نفر
  • جایگاه ۲۷: ۸۹۵ نفر
  • جایگاه ۲۸: ۸۹۲ نفر
  • جایگاه ۲۹: ۸۹۱ نفر
  • جایگاه ۳۰: ۸۸۴ نفر
  • جایگاه ۳۱: ۸۸۸ نفر
  • جایگاه ۳۲: ۸۹۲ نفر
  • جایگاه ۳۳: ۸۴۶ نفر
  • جایگاه ۳۴: ۹۷۴ نفر
  • جایگاه ۳۵: ۱۱۷۴ نفر
  • جایگاه ۳۶: ۹۶۶ نفر

گنجایش طبقه بالا

طبقه بالا بر اساس اینکه هر نفر به اندازه یک کیسه سیمان جای‌بگیرد ۴۲ هزار نفر است که به تکفیک به شرح زیر است:



  • بالای جایگاه اصلی ۱۰۰۰۰ نفر
  • بلوک‌های کناری هرکدام ۵۰۰۰ نفر (دو بلوک)
  • روبه‌روی جایگاه اصلی ۱۲۰۰۰ نفر

که در کل شامل شش جایگاه پنج هزار نفری و دو جایگاه شش هزار نفری است که مجموعش ۴۲ هزار نفر می‌شود.

روشنایی

روشنایی زمین و ورزشگاه توسط ۴ عدد برج که در شمال غربی، شمال شرقی، جنوب غربی و جنوب شرقی ورزشگاه قرار دارند تأمین می‌شود. در بالای این برج‌ها از چراغ‌های گازی و مرکوری و تنگستن هالوژن استفاده شده که سطح نوری برابر ۱۶۵۰ لوکس در سطح زمین تولید می‌کنند که ضریب اختلاف شدت نور در نقاط مختلف ۱۵/۱۰۱ لوکس می‌باشد
سیستم صوتی

سیستم صوتی ورزشگاه غیرمتمرکز و برای هر جایگاه ورزشگاه از تعدادی بلندگو در جهت‌های مختلف استفاده شده‌است.
نمایشگر

نمایشگر یا اسکوربرد ورزشگاه در ابتدا به صورت متنی و تک رنگ بود اما سپس بازسازی و به صورت یک نمایشگر رنگی درآمد و همزمان با بازی ایران - آلمان مورد بهره‌برداری قرار گرفت.
ابعاد کل این نمایشگر ۵٫۷ در ۲۰ متر و قسمت نمایشگر رنگی ۲۰٫۷ × ۴٫۱۴ متر است و تفکیک‌پذیری آن ۲۷۸× ۵۷۶ است، همچنین این نمایشگر قابلیت نمایش ۷٫۱۶ میلیون رنگ را دارد.[۱۳]
در قسمت غرب در بالاترین سطح استادیوم دستگاههای کنترل مربوط به صفحه اعلان نتایج و اتاق صوت قرار گرفته است.
دسترسی و وسایل نقلیه

این ورزشگاه محل پارک برای ۴۰۰ وسیله نقلیه به صورت سرپوشیده و ۷ هزار جای پارک در بیرون از ورزشگاه دارد. ایستگاه مترو ورزشگاه آزادی در کنار این ورزشگاه واقع شده‌است.
معماری

معمار وطراح این ورزشگاه عبدالعزیز فرمانفرمائیان است که آنرا برای ظرفیت ۸۴٫۴۱۲ تماشاچی طراحی کرد. طرح استادیوم براساس دید کامل برای همه تماشاچیان در نظر گرفته شده‌است بطوریکه حداکثر دید تماشاچی از مرکز زمین در شمال وجنوب ۱۳۶ متر و در شرق وغرب ۱۲۶ متر است.




سر در مجموعه ورزشی آزادی





ورزشگاه آزادی در حال ساخت





ورزشگاه آزادی قدیم نما از بیرون






زهکشی زیر چمن





بازسازی استادیوم






بانوان در استادیوم آزادی






منبع : ویکی پدیا
 

M I N A

دستیار مدیر مهندسی معماری
کاربر ممتاز
جزئیات طراحی استادیوم آزادی توسط عبدالعزیز فرمان فرماییان

جزئیات طراحی استادیوم آزادی توسط عبدالعزیز فرمان فرماییان

این مطلب خلاصه ای از مقاله «استادیوم یکصد هزار نفری» طرح از موسسه عبدالعزیز فرمانفرمایان و همکاران است:




روحش شاد و یادش گرامی باد

بیوگرافی کوتاهی از معمار عبدالعزیز فرمان فرماییان :

عبدالعزیز فرمان فرماییان در سال 1299 در خانواده ای صاحب نام در سایت و فرهنگ معاصر به دنیا آمد وی تحصیلات خود را در دانشکده بوزار پاریس گذراند و در آوریل دهه 30 فارغ التحصیل شد و به ایران بازگشت.

از بنیانگذاران نظام مهندسی جدید بود و سهم بسیار مهم و بزرگی در معماری معاصر ایران دارد. در ابتدا در گاراژ خانه پدرش شروع به طراحی برای خانه های اقوام و دوستان کرد و سپس به استخدام دفتر دانشگاه تهران درآمد. پس از چندی با مهندس آفتن دلیان، سیهون و قیاهی در یکی از آتلیه های دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران تحت ریاست مهندس فروغی به کار تدریس پرداخت ،دفتر فرمان فرماییان علاوه بر طراحی معماری در طراحی شهری و شهرسازی نیز وارد فعالیت شد از جمله در سالهای 1346 تا سال 1354 کلیه کارهای غیرصنعتی کنسرسیوم نفت شامل شهرسازی، مدرسه سازی و خانه سازی و ساخت دفاتر اداری در مناطق نفت خیز را به عهده داشت و شهرسازی و خانه سازی مجموعه شرکت مس سرچشمه کرمان، شرکت خانه در کرج، شرکت خانه در اصفهان و شرکت خانه در شرق تهران را انجام داد.

اما شناخته شده ترین فعالیت شهرسازی او تهیه نقشه جامعه شهر تهران با همکاری ویکتر گروئن می باشد .

وی معمار معاصر، استاد دانشگاه تهران و از بنیانگذاران نظام مهندسی جدید در ایران و از تهیه‌کنندگان "نقشه جامع شهر تهران" ،جمعه 31 خرداد در سن 93 سالگی دار فانی را وداع گفت ، وی بر اثر بیماری طولانی‌مدت در شهر "پالما د مایورکا" درگذشت و در آرامگاه "مون‌پارناس” پاریس به خاک سپرده شد.

سبک طراحی:

From flow the function روش کار و طراحی این معمار بزرگ بود.

از جمله آثار وی:

استادیوم ورزشی آزادی

ساختمان شرکت نفت

مسجد دانشگاه تهران

ساختمان وزارت کشاورزی

برجهای سامان

برجهای ونک پارک

ساختمان بورس

دانشکده دامپزشکی

کاخ مادر سعدآباد

کاخ نیاوران

ساختمان اداری صدا و سیما


کانپست طراحی ورزشگاه آزادی:

یک تپه آتشفشانی که اطراف آن شیب دار می باشد و بالای آن یک حفره آتشفشان وجود دارد که شبیه یکی از ورزشگاههای مکزیک می باشد. پس این طرح را در جایی اجرا کردن که اطراف آن تپه های کن وجود داشت.

معرفی استادیوم ورزشی آزادی Azadi Stadium :




مجموعه ورزشی آزادی در کیلومتر 14 اتوبان تهران ـ کرج در زمینی به مساحت چهار میلیون مترمربع در دو مرحله بنا شده است. مرحله اول، شامل ساخت استادیوم یک صد هزار نفری، دریاچه و پارکینگ است که به جاده های شرقی و غربی مرتبط می شود. این مرحله توسط شرکت آرمه و توسط عبدالعزیز فرمانفرماییان و همکاران اجرا شده است. مرحله دوم، مابقی مجموعه شامل سالن ورزشها، استخر، پیست دوچرخه سواری، ساختمان اداری، مرکز مطبوعات، سالن تیراندازی و زمینهای تمرین ورزشهای مختلف می باشد که احتمالاً توسط حجت ا. بیوسیانس و ف. شاهمرادی طراحی شده است.

محوطه

قسمت اعظم مجموعه به پارک، فضاهای سبز و فضاهای ارتباطی اختصاص داده شده است. دو مسیر پیاده کمربندی، یکی هم سطح دریاچه و دیگری بالاتر از آن و هم سطح مسیر سواره، به همراه سه رستوران و یک بوفه این مجموعه را تکمیل می کند.

محوطه این مجموعه نه فقط برای بازی، بلکه برای تجمع عمومی در مواقع دیگر طراحی شده است. یک دریاچه مصنوعی با مساحت حدود 220 هزار متر مربع و حدود 600 هزار مترمکعب گنجایش در شمال استادیوم یکصد هزار نفری قرار گرفته و به عنوان مرکز تفریح گاه محسوب می شود. دو پیاده رو در سطح پایین و یک مسیر در سطح بالا، دور تا دور دریاچه حرکت می کند که اطراف این مسیر، چمن کاری و درخت کاری شده است. سطح چمن کاری به بیش از 250 هزار متر مربع می رسد. سه رستوران در شمال، شرق و غرب دریاچه وجود دارد. خاک ریزیهای استادیوم یک صد هزار نفری از خاک این محل تأمین شده است. در قسمت غرب دریاچه، زمینهای تمرین والیبال، بسکتبال، تنیس و فوتبال قرار دارد. در جنوب محوطه دو زمین مخصوص برای تمرین پرتابها در نظر گرفته شده است.

پارکینگ

با توجه به این که ورود تدریجیاست اما خروج تماشاچیان هم زمان و همراه با ازدحام است و با توجه به این که در هنگام خروج احتمال تجمع وجود دارد، موقعیت استقرار پارکینگها به گونه ای است که تماشاچیان در فواصل زمانی کافی، به پارکینگها برسند.

پارکینگها در دو قسمت شرق و غرب مجموعه قرار دارد. در مرحله اول برای 10 هزار سواری و 200 اتوبوس پارکینگ در نظر گرفته شده بود که این تعداد در مرحله دوم به 13 هزار ماشین و6560 اتوبوس رسید.

ارتباطات

در داخل مجموعه یک خط کمربندی تماشاچیان را به درون مجموعه منتقل می کند. از ورودی اصلی تا استادیوم یکصد هزار نفری، یک جاده عریض تشریفاتی قرار دارد که در دو طرف آن، مسیر حرکت پیاده با فضاهای باز بین ساختمانهای مختلف در نظر گرفته شده است. جاده اصلی و مسیر پیاده به عنوان ستون فقرات مجموعه است و بقیه مسیرهای پیاده به صورت یک حلقه به دور آن می چرخند.

ورود تماشاچیان به استادیوم

یک حلقه عریض ارتباطی، استادیوم را از خارج احاطه کرده است. از این حلقه، چهار سطح شیبدار عریض در شمال و جنوب، در حدود 55 هزار تماشاچی را به دو سطح افقی که تقریباً 11 متر بالاتر از سطح حلقه های رفت و آمد خارجی واقع است، می رساند. در این دو سطح بلیتها کنترل می شود. از هر یک از این دو سطح، دو رامپ دیگر به بالاترین نقطه استادیوم واقع در شرق و غرب منتهی می گردد و در نهایت تماشاچیان از ورودیهای مستقل که در طول رامپها پیش بینی شده اند به 36 جایگاه مختلف وارد می گردند.

هفت تونل ورودی و یک ورودی تشریفاتی در فواصل معین، حدود 45 هزار تماشاچی را به یک حلقه رفت و آمد داخلی هدایت می کند که از زمین 10 مت و 60 سانتی متر ارتفاع دارد. این همان حلقه ای است که به 36 جایگاه منتهی می شود. این تونلها با توجه به عرض 5/9 متری شان قادرند که در هر دقیقه 7500 نفر تماشاچی را به بیرون هدایت کنند.

در حدود 8 هزار صندلی فایبرگلاس در شرق و غرب استادیوم برای تماشاچیان گذاشته شده است و بقیه صندلیها، بتونی پیش ساخته می باشند (البته این پیش از تغییراتی است که اخیراً اعمال شده است). در قسمت شمال استادیوم و در انتهای رامپها، تابلوی اعلام نتایج قرار دارد که این سیستم اعلام نتایجبا توجه به زمان ساخت آن از مدرنترین نوع در دنیاست. این تابلو قادر است که به دو زبان فارسی و انگلیسی انیمیشن و تصویر را پخش کند.

طراحی استادیوم

استادیوم یکصد هزار نفری همان طور که گفته شد توسط عبدالعزیز فرمانفرماییان و همکاران و به مدد شرکت آرمه اجرا گردیده است. این استادیوم در منطقه خرگوش دره واقع است، محور بزرگ استادیوم در راستای شمال ـ جنوب با انحراف معادل 150 درجه به سمت غرب جهت گرفته است.

طراحی استادیوم به گونه ای است که تماشاچیان دید کافی نسبت به زمین داشته باشند. بدین منظور حداکثر فاصله تماشاچی از مرکز زمین به سمت شمال و جنوب 136 متر و به سمت شرق و غرب 126 متر است. زمین بازی در اولین مرحله ساخت توسط چمن طبیعی و مطابق آخرین استانداردهای بین المللی فرش شده است. در اطراف چمن یک پیست دو میدانی در 8 ردیف و جنس تارتان احداث شده است. تارتان آخرین فرآورده صنعت پتروشیمی برای زمینهای دو میدانی و پرش است که حالت ارتجاعی آن در سرعت و پرش بازیکن، تأثیر مطلوبی بر جا می گذارد. در سمت غرب در بالاترین سطح استادیوم، جایگاه مخصوص خبرنگاران و دستگاههای کنترل مربوط به صفحه اعلام نتایج قرار گرفته است. در بالاترین نقطه شرق، جایگاه مشعل بازیهاست و یک پله مستقیم ولی موقتی در مواقع لازم، زمین بازی را به محل مشعل مرتبط می کند. ورودی تشریفاتی در قسمت غرب استادیوم در سطح حلقه رفت و آمد خارجی قرار دارد که دارای یک ایوان بزرگ تشریفاتی است و بر محور کوچک استادیوم منطبق می باشد.

نور

در بالای رامپها در چهار جهت شمال غربی، شمال شرقی، جنوب غری و جنوب شرقی چهار برج بزرگ قرار گرفته اند و روشنایی استادیوم را تأمین می کنند. میزان روشنایی بر مبنای فیلم برداری و جهت دوربینهای تلویزیونی طراحی شده است. چراغهایی که به این منظور به کار برده شده اند، مخلوطی از چراغهای گازی مرکوری و تنگستن هالوژنی است. سطح نور در زمین بازی در حدود 1650 لوکس است و ضریب اختلاف شدت نور در نقاط مختلف 5/101 می باشد.

یادداشت ها:
اگر چه در این گزارش طراح مجموعه ورزشی آزادی مهندسین مشاور فرمانفرمایان معرفی شده است اما بنا به برخی گفته ها این مجموعه کار مشترک فرمانفرمایان و som بوده است. اسکیسهای که در این مقاله آمده می تواند شاهدی بر این مدعا باشد. اسکیسها از راجروان بویر Rager - Owen - Bover از شرکت som (اسکیدمور).

Skidmore Owings Merrill برگرفته از کتاب:
Kemper: Alfred - M: John - Wileysons: usa. Drawings by Amrican Architeecturs: 1973

البته مهندس حیدر غیایی در مرداد ماه امسال در معرفی کارهای خودشان مجموعه آزادی را نیز نام برده اند (در مراسم معرفی کارهایشان در انجمن مفاخر ایران) فصلنامه معماری و فرهنگ.
ماخذ:
این مقاله تلخیصی است از مقاله «استادیوم یکصد هزار نفری» طرح از موسسه عبدالعزیز فرمانفرمایان و همکاران.
اجرا: شرکت آرمه مجله هنر و معماری شماره 22 و 24، سال ششم، خرداد و آبان 1353، ص 37.
 
آخرین ویرایش توسط مدیر:

M I N A

دستیار مدیر مهندسی معماری
کاربر ممتاز
تصاویر استادیوم آزادی تهران ( معمار عبدالعزیز فرمان فرماییان )

تصاویر استادیوم آزادی تهران ( معمار عبدالعزیز فرمان فرماییان )

معرفی فضای موجود در مجموعه آزادی :






















 
آخرین ویرایش:

F A R Z A N E

عضو جدید
کاربر ممتاز
ایران معاصر ـ مدرسه عالی مدیریت ـ عبدالعزیز فرمانفرماییان

ایران معاصر ـ مدرسه عالی مدیریت ـ عبدالعزیز فرمانفرماییان





مشاورطراح: مهندسین مشاور عبدالعزیز فرمانفرمائیان و همکاران
تاریخ شکل گیری اثر : 1349-1351 ه.ش
کارفرما: شرکت ایران کانتینر
گروه طراحی : نادر اردلان , یحیی فیوضی
موقعيت: تهران
مساحت بستر طرح : 22400 متر مربع
مساحت زیر بنا : 7000 متر مربع



ساختمان مدرسه، در بستری سبز بر فراز تپه‌ای بنا شده است. بستر طرح، مستطیلی به ابعاد‌170×110‌متر است. فضاهای بسته که بر گرداگرد زمین استقرار یافته‌اند عموماً کم ارتفاع و یک طبقه‌اند و باغی به ابعاد 130×80 متر را در میان می‌گیرند.


ورودی ساختمان به شکل بنایی دو طبقه در شرق بستر طرح بنا شده است.


در میانه‌ باغ، کتابخانه قرار دارد که بنایی سه طبقه با قاعده هشت و نیم هشت، از فراز سکویی به هر سوی باغ می‌نگرد.


اضلاع شمالی ـ جنوبی باغ را حجره‌های دانشجویان اشغال کرده‌ که در دل دیواری قطور پنهان شده و جداره‌های باغ را می‌سازند.


ساختمان مدرس ها در جبهه مقابل ساختمان ورودی و در ترازی پایین تر نسبت به آن واقع شده است .


مدرسه عالی مدیریت به عنوان شاخه ای از دانشگاه هاوارد ایالات متحده آمریکا بنابود که با همکاری استادان آن دانشگاه به تربیت مدیران و متخصصین بخش های خصوصی و دولتی بپردازد .


بعد از انقلاب اسلامی این مدرسه با نام دانشگاه امام صادق اهداف دیگری در پیش گرفت .



در سال های اخیر ملحقاتی همچون مجموعه خوابگاه ها و مسجد به طرح اولیه اضافه شد و عملیاتی از قبیل اضافه شدن بخش هایی به ساختمان مدرس ها , اضافه شدن زیر زمینی به عنوان سالن قرائت به کتابخانه و به دنبال آن برچیده شدن آبنمای سکوی میانی و تغییراتی در سالن غذا خوری و حجرات دانشجویان در آن انجام گرفت .





ایران معاصر ـ مدرسه عالی مدیریت - عبدالعزیز فرمانفرماییان


ایران معاصر ـ مدرسه عالی مدیریت - عبدالعزیز فرمانفرماییان



منبع:اتوود


 
بالا