رده بندی خاک

[hadis66]

اریدی سولها (Aridisols ) :
خاک مناطق خشک و بیابانی میباشد (ریشه این لغت از کلمه لاتین aridusبه معنی خشک امده است ) این خاک به مقدار کافی باران در یافت نمی کند که بتوان به صورت عادی در آن کشاورزی انجام داد . خاک تحتانی در آنها ممکن است غنی از رس باشد که میتواند به صورت سیمانی تا غیر سیمانی بوسیله ی نمک ها و کربناتهای ته نشست شده موجود باشد .شور شدن خاک و نمک زایی به صورت خطرناک ، هنگام آبیاری در کشاورزی در این خاک به وجود می آید . بسیاری از بیابانهای واقعی به صورت غیر مسکونی رها شده است اما حاشیه آنها برای چرای دامها کاربرد دارد . افق های مجود در آن به ترتیب Aو Bkو C میباشد . ویژگی تشخیص این خاک ،اپی پدون اوکریک و ارجیلیک ، کمبیک،کلسیک یا جیبسیک به صورت لایه های زیرین میباشد

 

[hadis66]

کیفیت آّب

کیفیت آّب

خصوصيات آب آشاميدني
1-1- پارامتر هاي فيزيكي آب:
پارامترهای فیزیکی ، آن دسته از خصوصیات آب است که به وسیله حواس بینایی ، لامسه ، چشایی و یا بویایی قابل تشخیص است. مواد جامد معلق ، کدورت، رنگ ، طعم ، بو و درجه حرارت در این گروه قرار می گیرند.
1-1-1- جامدات معلق
چنان که پیش از این اشاره شد جامدات می توانند به دو صورت معلق و محلول در آب وجود داشته باشند . اگر چه بعضی از مواد جامد محلول به وسیله حواس فیزیکی قابل تشخیص هستندذ ، ولی قرار دادن آنها در گروه پارامترهای شیمیایی مناسب تر است
اثرات
وجود مواد معلق در آب ممکن است به چند دلیل مورد اعتراض قرار گیرد . این مواد از نظر زیبایی به آب لطمه می زنند ؛ به علاوه محلهایی را برای جذب سطحی مواد شیمیایی و بیولوژیکی به وجود می آورند . جامدات معلق آلی ممکن است به صورت بیولوژیکی مورد تجزیه قرار گیرند و نهایتاً مواد جانبی نامطبلوبی را به وجود آورند . جامدات معلق فعال از نظر بیولوژیکی ممکن است شامل ارگانیسمهای بیماریزا نظیر ارگانیسمهایی که در زنجیره های جلبک تولید کننده سم هستند ، باشند.
2-1-1- كدورت
معمولاً اندازه گیری مستقیمی از ذرات جامد معلق بر روی نمونه های گرفته شده از منابع آب طبیعی یا منابع آب آشامیدنی صورت نمی گیرد . طبیعت جامدات در این آبها و اثرات ثانویه ای که این جامدات ایجاد می نمایند از مقدار حقیقی آنها مهمتر است برای اینگونه آبها یک آزمایش جهت کدورت به طور متداول انجام می گیرد.
کدورت معیاری برای میزان جذب نور و. یا پراکندگی نور توسط مواد معلق در آب است.
از آن جا که جذب و تفرق نور تحت تاثیر اندازه و خواص سطحی مواد معلقث قرار می گیرد کدورت یک اندازه گیری کمی مستقیم از ذرات معلق جامد نمی تواند به حساب آید . برای مثال یک ذره کوچک در داخل یک لیوان آب در واقع هیچگونه کدورتی ایجاد نمی کند . اگر این ذره به هزاران ذره کوچکتر با اندازه های کلوئیدی شکسته شود با وجود آن که جرم جامدات تغییری ننموده است اما کدورت به میزانی می رسد که قابل اندازه گیری است.
در سالهای اخیر این دستگاه ساده جای خود را به کدورت سنج مجهز به لامپ الکتریکی استاندارد شده داد.این لامپ الکتریکی، نوری از خود ایجاد می نماید که این نور از یک مسیر کوچک نمونه عبور می نماید . در حالت جذب یک نورسنج به اندازه گیری شدت نور در طرف مقابل منبع نور می پرذازد، در حالی که در حالت پراکندگی نور یک نورسنج به اندازه گیری شدت نور در یک زاویه 90 درجه نسبت به منبع می پردازد اگر چه بیشتر کدورت سنج های امروزی بر مبنای اصل پراکندگی عمنل می نمایند اما کدورت ایجاد شده توسط مواد تیره که به عوض انعکاس نور همراه بات جذب نور است توسط روشهای جذب باید انجام شود.
یک ماده شیمیایی بنام فورمازین که استاندارد مناسبتری نسبت بهایجاد می نماید جایگزینگردیده است.
امروزه داده های بدست آمده از کدورت سنج بر حسب واحدهای کدورت فرمازین یا FTU بیان می شوند عبارتند از (NTU)(nephelometry turbidity units) غالباً برای تاکید بر آزمایش انجام شده مطابق با اصول پراکندگی نور بکار برده می شود .
کاربرد
اندازه گیری مربوط به کدورت معمولاً بر روی آب تمیز و صاف که درست نقطه مقابل فاضلاب بشمار می آید انجام می شود.آبهای طبیعی ممکن است دارای کدورت هایی باشند که از چند (FTU تا چند صد FTU تغییر می کنند.استانداردهای EPA بر آب آشامیدنی مقرر می دارد که حداکثر میزانFTU برابر با یک باشد، در صورتی که اتحادیه امور آب در آمریکا میزان 1/0 = FTU را بعنوان ملاک اصلی خود برای آب آشامیدنی تعیین نموده است.
3-1-1- رنگ
آب خالص بی رنگ است ، اما آبی که در طبیعت یافت می شود معمولاً توسط مواد خارجی دارای رنگ می باشد . رنگ آبی که در نتیثجه تاثیر مواد معلق به وجود آمده باشد ، اصطلاحاً رنگ آشکار نامیده می شود؛ و رنگی که در اثر مواد جامد محلول پدید آمده باشد و پس از جدا سازی مواد معلق همچنان در آب باقی بماند به نام رنگ حقیقی خوانده می شود.
اندازه گیری
اگر چه روش های متعددی برای اندازه گیری رنگ وجود دارد اما روش هایی که در برگیرنده مقایسه با مواد دارای رنگ استاندارد هستند در بیشترین حد ممکن مورد استفاده قرار می گیرند.
لوله های مقایسه رنگ حاوی یک سری استانداردهایی هستند که می توانند برای مقایسه مستقیم نمونه های آبی که قبلاً جهت از دست دادن رنگ آشکار خود ***** شده اند به کار میروند . نتایج بدست آمده بر حسب واحد رنگ حقیقی (TCU) بیان می شوند که در آن یک و.احد معادل با رنگ تولید شده توسط 1mg/L از پلاتین به شکل یونهای کلروپلاتینات می باشد. برای رنگهای غیر از رنگهای زرد مایل به قهوه ای و بویژه برای آب هخای رنگی ناشی از جحریانهای خروجی فاضلابهای صنعتی ، معمولاً تکنیک های خاص اسپکتروفتومتری به کار برده می شود.
در محیطهای کاری دستگاههای مجهز به دیسکهای شیشه ای رنگی که با استاندارد های رنگی کالیبره می شوند مورد استفاده قرار می گیرند. با توجه به این که تغییرات بیولوژیکی و فیزیکی ممکن است در طول زمان ذخیره سازی بر روی رنگ اثر بگذارد نمونه ها حداکثر 72 ساعت پس از جمع آوری باید آزمایش شوند.
کاربرد
رنگ عاملی نیست که معمولاً در آنالیز فاضلاب مطرح باشد . در آنالیز آب آشامیدنی معمولاً تنها رنگ حقیقی ایجاد شده توسط اسیدهای آلی منتجه از تجزیه گیاهان در آب مورد اندازه گیری می گیرد. مقدار به دست آمده را می توان به عنوان میزان اندازه گیری غیر مستقیم مواد هیومیک در داخل آب تلقی کرد.
4-1-1- طعم و بو
مفاهیم طعم وبو به خودی خود بیانگر خصوصیت این دو عامل اند.از آن جا که احساس طعم وبو غالباً به یکدیگر مربوط اند ومعمولاً با یکدیگر اشتباه گرفته می شوند این احتمال وجوددارد که طعم ها وبوهای بسیارزیادی که از تنوع برخوردارند توسط مصرف کنندگان به آب نسبت داده شوند موادی که در داخل آب ایجاد بو می کنند تقریباً همیشه ایجاد طعم می نمایند ولی به هیچ وجه تولید بو نمی کنند.
اثرات
از نظر مصرف کنندگان ، طعم وبو به دلایل روشنی ناخوشایند می باشد از آن جا که آب همواره به عنوان ماده ای بی طعم وبی بوشناخته شده است مصرف کننده چنین تصور می کند که مزه وبو همراه با آلودگی هستند واز اینرو ترجیح می دهد که از آب بی طعم وبی بو استفاده نماید حتی اگر چنین آبی در واقع تندرستی وی را به خطر اندازد بعضی از مواد تولید کننده طعم وبو ممکن است سرطان زا باشد.
اندازه گیری
اندازه گیری مستقیم موادی که ایجاد طعم وبو می کند در صورتی امکان پذیر است که عوامل به وجودآوردندۀ آنها شناخته شده باشند با انجام برخی آنالیزها می توان مواد کافی ایجاد کننده طعم ها را اندازه گیری کرد اندازه گیری مواد آلی به وجود آورنده طعم وبو به کمک روشهای کروماتوگرافی گازی ویا مایع امکان پذیر است از آن جا که تجزیه کروماتوگرافی زمان زیاد لازم دارد وبرای تکمیل آن نیاز به تجهیزات گرانقیمتی هست انجام چنین آزمنایشهای به طور معمول برروی نمونه های آب صورت نمی گیرد اما در شرایطی که مواد آلی فراهم به شکل معلق باشند انجام اینگونه آزمایشها ضروری است با این وجود به دلیل اثر تشددکنندگی که ذکر شد تعیین میزان منابع ایجاد کننده طعم وبو لزوماً به تعیین ماهیت ویا شدت طعم وبو نمی پردازد.
آزمایشهای کمی که از خواص چشایی وبویایی انسان بهره می گیرند برای این منظور می توانند مورد استفاده قرار گیرند آزمایش برای آستانۀ بویایی (ton) می تواند مثالی در این مورد باشد مقادیر متغیری از آب بودار در داخل ظرفهایی ریخته می شود وبرای ساخت یک مخلوط به حجم 200ml با مقدار کافی از آب مقطر بی بو رقیق می وشد یک دستگاه نصب شده که دارای 5 الی 10 دماغه است برای تعیین مخلوطی که بو در آن به حد احساس رسیده است به کاربرده می شود ton این نمونه به کمک رابطۀ زیر محاسبه می شود.
که در آن A حجم آب بودار برحسب میلی لیتر وb حجم آب بدون بوی لاز م برای تهیه یک مخلوط 200mlمی باشد اعدا آستانل بویایی متناظر با حجم های متعدد نمونه ها در جدول نشان داده شده اند از آزمایش مشابهی می توان برای تعیین میزان طعم استفاده کرد و یا دستگاه می تواند به سهولت از لحاظ کیفی در یک مقیاس قابل قبول به آزمایش آب بپردازد.
جدول شماره1 : اعداد آستانه بويايي متناظر با حجم نمونه رقيق شده به mL200

Sample volum (A),
mL TON
200 1.0
175 1.1
150 1.3
125 1.6
100 2.0
75 2.7
67 3.0
50 4.0
40 5.0
25 8.0
10 20.0
2 100
1 200​

کاربرد
اگر چه بو می تواند برای فاضلاب مشکل زا باشد عامل طعم وبو تنها برای آبهای آشامیدنی مطرح است epa برای مقدار tonهیچ گونه استاندارد حداکثر تعریف نکرده است یک حداکثر مقدار ton برابر با 3 توسط سازمان بهداشت توصیه شده است اما این مقدار به جای آم که یک استانداردقانونی باشد یک معیار کلی است.
5-1-1- دما
دما برای ارزیابی مستقیم آب آشامیدنی ویا فاضلاب به کاربرده نمی شود در عین حال یکی از مهمترین عوامل در سیستم های آب سطحی در طبعت به شمار میرود دمای آبها سطحی به مقدار زیادی گونه های بیولوژیکی موجود در آب وشدت فعالیت آنها را کنترل می کند دما بر روی بسیاری از واکنش های شیمیایی که در سیستم های طبیعی آب انجام می گیرند اثر می گذارد همچنین دما دارای قابل ملاحضه ای بروی حلالیت گازها در آب است .

 

[hadis66]

فرسایش

فرسایش

فرسايش خاک
همانگونه شرح داده شد، پيدايش خاک با پديده طبيعي هوازدگي آغاز مي گردد و هنگاميکه خاک تازه پا به عرصه وجود مي نهد، تحت تاثير عوامل تخريب و تلاشي نيز قرار مي گيرد. فرسايش که خود موجب پيدايش خاک بود، سبب از بين رفتن آن نيز مي گردد. از آنجا که خاک به مراتب سست تر از سنگ است، عمل مزبور با شدت بيشتري اتفاق مي افتد. لذا در واقع خاک شديدا به حمايت يعني پوشيدگي نيازمند است.
در حقيقت حتي در شيبهاي تند وقتي خاک به قدر کافي پوشيده از گياه باشد، تقريبا فرسايش وجود ندارد و مي توان گفت که در زير حمايت پوشش گياهي ( معمولا جنگل )، خاک از خطر فرسايش بدور است.
تاثير عوامل مختلف در فرسايش خاک:
الف) تاثير عوامل
طبيعي:
1- شکل زمين:
شيب زياد: هر چه شيب زمين بيشتر باشد، خطر فرسايش خاک بوسيله آب بيشتر است.بيابانها و جلگه هاي وسيع: باد مي تواند در بيابانها و جلگه هاي پروسعت، بدون هيچ مانعي خاک را خشک و از نقطه اي به نقطه ديگر منتقل کند.
2- نوع سنگ و دانه بندي:
نوع سنگ: خاکهاي حاصل از سنگهايي که از کانيهاي مختلف تشکيل شده آن ( گرانيت، گنيس و ... ) کمتر فرسايش مي يابد. در عوض خاکهاي حاصل از سنگ آهک، گچ، لس و ... بوسيله باد و يا آب به آساني فرسايش مي يابد.
دانه بندي: هر چه دانه بندي خاک ريزتر باشد، خطر فرسايش آن بيشتر است. همچنين خاکهايي که از دانه بندي هاي مختلف تشکيل شده است ( مثلا از خاکدانه هايي به قطرهاي مختلف مانند ريگ، ماسه ، شن و ... )ديرتر از خاکهايي که تماما از رس يا ماسه ريز تشکيل شده اند، فرايش مي يابد.
3-تاثير پوشش زنده:
4-اگر خاک داراي پوشش گياهي باشد،کمتر مورد فرسايش قرار مي گيرد. رستنيها هم در مناطق مرطوب هم در مناطق خشک، به حفظ و نگهداري خاک کمک مي کند.پوشش گياهي هم از برخورد مستقيم قطرات باران به جلوگيري مي کند و هم از شدت باد مي کاهد

5-هوموس
خاکهايي که داراي هوموس نامرغوب هستند زودتر تحت فرسايش خاک قرار مي گيرند. هوموس مرغوب باعث بهبود بافت خاک شده و از اين رو در شرايط آب و هوايي يکسان، پدوزول که هوموسش نامرغوب است، نسبت به خاکهاي قهوه اي و حتي خاکهاي سياه استپي زودتر فرسايش مي يابد.
6-آب و هوا:
رگبارها، بارانهاي شديد و ذوب ناگهاني برفها، باعث فرسايش خاک مي شود. در مناطق کم آب سيلابهاي حاصل از بارانهاي حادثه اي، باعث فرسايش شديد خاک مي شود.
در مناطق خشک، عامل باد نيز به تخريب و فرسايش خاک کمک مي کند. در بعضي موارد اين فرسايش چنان شديد است که باعث ايجاد چاله هاي نسبتا عميقي در سطح زمين مي شود.

ب) دخالت انسان:
استفاده بي رويه انسان از زمينهاي زراعتي، مراتع و جنگها ممکن است خاک را در معرض فرسايش قرار دهد.شواهد زيادي وجود دارد که انسان با ندانم کاري خود باعث از بين رفتن پوشش گياهي خاک و در نتيجه فرسايش شديد آن شده است. قطع بي رويه درختان جنگلي، چراي بيش از حد دام در مراتع، استفاده بي رويه از زمين هاي زراعتي، خاک را در معرض فرسايش قرار مي دهد

فرسایش و حفاظت خاک ها​

فرایند جدا شدن ذرات تشکیل دهنده ی خاک از یکدیگر، از دست رفتن انها را توسط جریان اب (رواناب)یا وزش باد را فرسایش گویند.میزان فرسایش خاک در سطح جهانی حدود 10و تن در هکتار است و در ایران بالغ بر 25 تن در هکتار در سال می باشد.تخریب مخصوص عبارت است از مقدار مواد برداشت شده در واحد سطح (هکتار)در سال برای محاسبه خاک از بین رفته و شدت فرسایش مورد استفاده قرار می گیرد.در کنترل فرسایش ابی در اراضی شسب دار شخم باید بطور کنتوری یعنی عمود به جهت شیب زمین انجام شود . بطور کلی هر چه قدر نفوذ پذیری خاک بیشتر باشد قسمت بیشتری از اب باران در خاک نفوذ پیدا می کند در نتیجه میزان هرزروی اب سطحی و فرسایش نیز کمتر است.​

در فرسایش خاک به همراه شستشو و جابجایی ذرات خاک سطحی ،عناصر غذایی نیز جابجا شده و از دسترس ریشه گیاهان خارج می شوند. و خاک به جای مانده از نظر ذخیره مواد غذایی فقیرتر از خاک فرسایش یافته خواهد بود بعلاوه خاک زیرین به بجای مانده عموما از نظر خواص فیزیکی شرایط نامساعدتری از جهت شاختمان نفوذ اب و تهویه خواهد داشت. خسارت ناشی از فرسایش محدود به خاک زراعی نشده بلکه ذرات خاک شسته شده پس از رسوب گذاری و ته نشینی می توانند سبب پر شدن کانال ها و سیستم های ابیاری و سد ها و غیره شوند.​

فرسایش طبیعی و فرسایش تسریعی​

فرسایشی که در حد فرسایش طبیعی باسد فرسایش مجاز نامیده می شود.در فرسایش طبیغی خاک از بین رفته برابر خاک تشکیل شده می باشد.فرسایش طبیعی حاصل فرایند های ناشی از تخریب کوه ها و نقل و انتقال ذرات خاک ها در اثر عوامل طبیعی نظیر اب و باد می باشد که نتیجه ان تشکیل رخساره هایی نظیر دره ها،بستر رودخانه ها ،دلتاهاو کویر هایی حاوی شن های روان و غیره می باسد.​

فرسایش تسریعی که حاصل دخالت بشر در طبیعت جهت استفاده و بهره وری بیشتر از اراضی موثر در مناطق جنگلی،مرتعی می باشد.این نوع فرسایش موجب تشدید اثر عوامل اب و هوایی (اب و هوا) و تخریب رخساره های طبیعی گشته و لذا کنترل ان مشکل تر در اراضی با شیب زیاد و از بین بردن پوشش گیاهی طبیعی منطقه و میزان خسارت ناشی از ان بیشتر از فرسایس طبیعی می باشد و در نهایت موجب تخریب خاک می باشد.​

در پدیده ی فرسایش دو عمل در پی هم اتفاق می افتد:جدا شدن ذرات خاک از همدیگر توسط عواملی نظیر پدیده ی انجماد و ذوب متناوب،ضربات ناشی از قطرات باران​