اکستروژن ورق و فیلم کست (Film Casting Extrusion):
اکستروژن ورق، مشابه اکستروژن پروفیل است با این تفاوت قالب (دای) مورد استفاده به شکل یک روزنه شیاری شکلاست (این دای به عنوان دای T شکل یا رخت آویز شناخته می شود.) فیلم خارج شده از این دای به سرعت به وسیله غلتک های مسیر حرکت خود شکل گرفته و عریض می شود و همچنین عملیات سرد شدن و جامد شدن نیز به وسیله غلتک ها انجام می شود. طول این نوع دای ها بسته به نوع فیلم تولیدی ممکن است به چندین متر برسد. بر حسب ضخامت، محصول خروجی را فیلم یا ورق می نامند، البته باید گفت تقسیم دقیقی بین این دو وجود ندارد. فیلم های تولیدی با این روش به فیلم های ریخته گری شده یا کست فیلم (Cast Film) معروف هستند.
ورق های ضخیم تر تولیدی با این روش برای ترمو فرمینگ یا دای کات (برش قالبی) استفاده می شوند و در صورت لزوم برای بعضی مصارف آنها را مانند جعبه های مقوایی تا می زنند. فیلم های اکسترود شده نازک تر نیز به صورت یک لایه یا لمینیت شده با سایر مواد، در بسته بندی های انعطاف پذیر استفاده گسترده دارند.
خواص فیلم های کست یا دمشی و همچنین ورق ها را می توان با جهت یافتگی فیزیکی مولکول های پلیمر بهبودبخشید. ورق های کست را می توان در جهت کار دستگاه به کمک غلتک هایی که سرعت آنها بیشتر از سرعت خروج مذاب پلیمر از دای می باشد جهت یافته کرد. این عمل معمولاً با عبور فیلم کست از بین مجموعه ای از غلتک ها انجام می گیرد، به طوری که سرعت هر غلتک به میزان مشخصی از سرعت غلتک قبلی آن بیشتر است. جهت یافتگی هم در جهت عرضی (Transverse Direction) و یا در هر دو جهت (Biaxial Orientation) انجام می شود، که از این دسته فیلم ها می توان به فیلم BOPP اشاره کرد که دارای خواص فوق العاده عالی می باشد و کاربرد بسیار زیادی در صنعت بسته بندی دارد. تا سي سال قبل سلفو ن ها بيشترين كاربرد را در صنايع بسته بندي داشتند ولي با ورود فیلم های BOPP به صنعت، اين محصول به سرعت جايگزين سلفون ها شد. فيلم هاي BOPP داراي تكنولوژي بسيار پيچيده اي مي باشند و حجم سرمايه گذاي آنها براي احداث يك واحد با ظرفيت اقتصادي حدود 20 ميليون دلار مي باشد.
در هر دو دستگاهی که برای جهت یافتگی به کار می روند دمای پلیمر باید تا حدی بالا باشد. اگر فرآیند کشش و سرد سازی به سرعت انجام گیرد، ابعاد اولیه فیلم یا ورق در حافظه آن باقی خواهند ماند و در صورت حرارت مجدد تمایل خواهد داشت به حالت اولیه برگردد که با بهره گیری از این خاصیت فلیم های جمع شدنی (Shrink Film) تولید می شود.
به منظور ارائه تصوير كاملتري از موارد كاربرد فيلم هاي پليمري چند لايه توضيحاتي پيرامون فيلم هاي متالايز و فيلم دو سرپيچ (Twist) ضروري به نظر مي رسد.
فيلم متالايز فيلمي است كه با يك لايه نازك از آلومينيوم پوشيده شده است. به منظور توليد اين فيلم ها (که عمداتا ازCPP,PE,BOPP می باشد) ابتدا فيلم از حالت رول خارج مي گردد تا در معرض بخار آلومينيوم قرار گيرد كه در نتيجه لايه اي نازك از اين بخار روي فيلم را مي پوشاند. در پايان لفاف توليد شده نه تنها ظاهري درخشنده تر و جالب توجه دارد بلكه مقاومت بيشتري در برابر نفوذ اكسيژن و بخار آب از خود نشان مي دهد.
فيلم دو سرپيچ (Twist) به فيلم هايي اتلاق مي شود كه خاصيت پيچشي مطلوبي از خود نشان مي دهند اين فيلم ها رفته رفته جايگزين فيلم هاي PVC مورد مصرف در صنايع توليد شكلات و شيريني گردیدند كه دليل آن را مي توان در مضرات ناشي از حرارت فيلم هاي PVC هنگام دوخت بسته بندي دانست.
اکستروژن ورق، مشابه اکستروژن پروفیل است با این تفاوت قالب (دای) مورد استفاده به شکل یک روزنه شیاری شکلاست (این دای به عنوان دای T شکل یا رخت آویز شناخته می شود.) فیلم خارج شده از این دای به سرعت به وسیله غلتک های مسیر حرکت خود شکل گرفته و عریض می شود و همچنین عملیات سرد شدن و جامد شدن نیز به وسیله غلتک ها انجام می شود. طول این نوع دای ها بسته به نوع فیلم تولیدی ممکن است به چندین متر برسد. بر حسب ضخامت، محصول خروجی را فیلم یا ورق می نامند، البته باید گفت تقسیم دقیقی بین این دو وجود ندارد. فیلم های تولیدی با این روش به فیلم های ریخته گری شده یا کست فیلم (Cast Film) معروف هستند.
ورق های ضخیم تر تولیدی با این روش برای ترمو فرمینگ یا دای کات (برش قالبی) استفاده می شوند و در صورت لزوم برای بعضی مصارف آنها را مانند جعبه های مقوایی تا می زنند. فیلم های اکسترود شده نازک تر نیز به صورت یک لایه یا لمینیت شده با سایر مواد، در بسته بندی های انعطاف پذیر استفاده گسترده دارند.
فیلم های جهت یافته: خواص فیلم های کست یا دمشی و همچنین ورق ها را می توان با جهت یافتگی فیزیکی مولکول های پلیمر بهبودبخشید. ورق های کست را می توان در جهت کار دستگاه به کمک غلتک هایی که سرعت آنها بیشتر از سرعت خروج مذاب پلیمر از دای می باشد جهت یافته کرد. این عمل معمولاً با عبور فیلم کست از بین مجموعه ای از غلتک ها انجام می گیرد، به طوری که سرعت هر غلتک به میزان مشخصی از سرعت غلتک قبلی آن بیشتر است. جهت یافتگی هم در جهت عرضی (Transverse Direction) و یا در هر دو جهت (Biaxial Orientation) انجام می شود، که از این دسته فیلم ها می توان به فیلم BOPP اشاره کرد که دارای خواص فوق العاده عالی می باشد و کاربرد بسیار زیادی در صنعت بسته بندی دارد. تا سي سال قبل سلفو ن ها بيشترين كاربرد را در صنايع بسته بندي داشتند ولي با ورود فیلم های BOPP به صنعت، اين محصول به سرعت جايگزين سلفون ها شد. فيلم هاي BOPP داراي تكنولوژي بسيار پيچيده اي مي باشند و حجم سرمايه گذاي آنها براي احداث يك واحد با ظرفيت اقتصادي حدود 20 ميليون دلار مي باشد.
نوع دیگری از فیلم ها با نام فیلم ارینت نشده، تخت یا ریخته گری نیز وجود دارند که هم به صورت ورق به روش نورد سرد (فيلم ريخته گري شده) و هم از روش هاي متنوع لوله اي تهيه مي گردند. در هر مورد سرد كردن مذاب موجب مي شود تا خواص بصري عالي ايجاد شود. اينگونه فيلم ها را از رزين هاي هوموپليمر و كوپليمر شده تهيه مي كنند و معروف ترین و پر کاربرد ترین آنها فیلم پلی پروپیلن ریخته گری شده CPP یا (Cast Polypropylene Film) است. اين فيلم عمدتاً در بسته بندي منسوجات به كار مي رود كه در آن مجموعه اي از براقيت بالا، مه گرفتگي پايين و عدم خرابي رنگ مورد نظر است. فيلم ريخته گري شده PP براي لفاف پيچي كامل كالاهاي كاغذي نيز بكار مي رود، فيلم ريخته گري شده به عنوان لايه سيل در ساختارهاي لمينت مناسب براي حرارت دهي مثل ضد عفوني با اتوكلا و كاربردهاي جوشاندن در كيسه نيز به كار ميرود. ورق آن در شكل دهي حرارتي براي ظروف قابل ضد عفوني و بسته بندي مواد غذايي بكار برده مي شود. از موارد كاربرد اين فيلم بسته بندي منسوجات، لفاف پيچي كامل كالاهاي كاغذي، شيريني، شكلات ماكاروني، سرنگ و لوازم جراحي مي باشد.
به منظور ارائه تصوير كاملتري از موارد كاربرد فيلم هاي پليمري چند لايه توضيحاتي پيرامون فيلم هاي متالايز و فيلم دو سرپيچ (Twist) ضروري به نظر مي رسد.
فيلم متالايز فيلمي است كه با يك لايه نازك از آلومينيوم پوشيده شده است. به منظور توليد اين فيلم ها (که عمداتا ازCPP,PE,BOPP می باشد) ابتدا فيلم از حالت رول خارج مي گردد تا در معرض بخار آلومينيوم قرار گيرد كه در نتيجه لايه اي نازك از اين بخار روي فيلم را مي پوشاند. در پايان لفاف توليد شده نه تنها ظاهري درخشنده تر و جالب توجه دارد بلكه مقاومت بيشتري در برابر نفوذ اكسيژن و بخار آب از خود نشان مي دهد.
فيلم دو سرپيچ (Twist) به فيلم هايي اتلاق مي شود كه خاصيت پيچشي مطلوبي از خود نشان مي دهند اين فيلم ها رفته رفته جايگزين فيلم هاي PVC مورد مصرف در صنايع توليد شكلات و شيريني گردیدند كه دليل آن را مي توان در مضرات ناشي از حرارت فيلم هاي PVC هنگام دوخت بسته بندي دانست.